41
Sun’iy kognitiv tizim deganda kognitiv funktsiyaga ega bo‘l-
gan sun’iy intellekt belgilari bo‘lgan mashinalarga xos bo‘lgan
nobiologik tizim tushuniladi va voqealarni interaktiv fazoviy-
vaqtincha modelini yaratish uchun vaqtni bog‘lash qobiliyatiga ega.
Zamonaviy aqliy tizimlar ma’lumot foydalanish uchun biz-
nes tahlil va qaror qabul qilish uchun dastlabki ma’lumotni foydali
ma’lumotlarga aylantirish uchun qo‘llaniladigan
aloqa texnolo-
giyasi, kognitiv modellar va kompyuter tizimlarini ishlatadi.
Amaldagi vositalar katta miqdordagi tartibsiz ma’lumotlarni qayta
ishlashga yo‘naltirilgan ma’lumotlarni intellektual va matn tahlili,
operatsion-analitik qayta ishlashni o‘z ichiga oladi. Bu biznesning
yangi strategik imkoniyatlarini aniqlashga yordam beradi va
mavjud biznes-jarayonlarni aniqroq moslashtirishga imkon beradi.
Kognitiv biznes tahlillari (CBA) biznes maqsadlari va strate-
giyalarining keng doirasini qo‘llab-quvvatlash
uchun ishlatilishi
mumkin.
Mahsulotlarni joylashtirish va raqobatbardosh narxlarni
aniqlash kabi
qisqa muddatli operatsion yechimlar CBAyordami
bilan sezilarli darajada kengaydi.
Brendni aniqlash va bozor
ulushi kabi sohalarga oid uzoq
muddatli strategiyalar CBA taqdim etadigan prognozlash va
sahnani modellashtirishni hisobga
olgan holda yanada muvaffa-
qiyatli bo‘ladi.
Umuman olganda kognitiv tizimlarning va xususan, CBA
tizimlarining muhim afzalligi shundaki,
ular kompaniya faoliyat
ko‘rsatadigan bozorning tashqi ma’lumotlarini ham, moliyaviy
ko‘rsatkichlar va operatsion ma’lumotlari kabi kompaniyaning
ichki ma’lumotlarini qayta ishlash qobiliyatiga ega.
Tashqi va ichki ma’lumotlar birlashtirilganda, kelajakda ular
boshqa yo‘l bilan olinmaydigan bilimlarni yaratadilar.
Kognitiv texnologiyalarni rivojlantirishning asosiy yo‘na-
lishlari 1.3.1-rasmda keltirilgan.
Biznes uchun kognitiv tizimlarni texnologik va uslubiy ta’-
minlash oldingi, joriy va prognoz ko‘rsatkichlari, g‘oyalar va un-
ing holati to‘g‘risidagi bilimlarni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan.
42
Ehtiyojlarga qarab biznes-tahlilning
quydagi imkoniyatlar
va texnologiyalar qo‘llanilishi mumkin:
BI - hisobot berish (biznes-intellekt tizimlariga asoslangan
hisobot);
Data Mining (aqlli ma’lumot qidirish);
murakkab voqealarni intellektual qayta ishlash;
CPM (biznes faoliyatini boshqarish uchun amaliy dasturlar);
ekspert tizimlari asosida qiyoslash.
