114
yaratilgan. Bu nazariyaga ko‗ra, har bir elektr zaryadi atrofida elektr
maydoni hosil bo‗ladi. Zaryadning elektr
maydoni moddiy obyekt
bo‗lib, fazoda uzluksiz boshqa zaryadlarga ta‘sir qilish xususiyatiga
egadir. Elektr toklarining o‗zaro ta‘sirlashuvining bunday hodisasini
A.Amper elektrodinamik o‗zaro ta‘sir deb nomladi, bu esa o‗z navbatida
magnit maydoni nazariyasining yaratilishiga sabab bo‗ldi.
Lisoniy birliklarning muayyan birlashtiruvchi ma‘no asosida ma‘lum
paradigmalarga
birlashuvi
keyinchalik
tilshunoslikda
maydon
nazariyasini vujudga keltirdi.
Maydon tushunchasi deganda
―mazmunning
umumiyligi
(ba‘zan
rasmiy
ko‗rsatkichlarning
javobgarligi) bilan birlashtirilgan va belgilangan hodisalarning
kontseptual, asosli yoki funksional o‗xshashligini aks ettiruvchi til
birliklari yig‗indisi‖ tushuniladi. Lisoniy
birliklarning muayyan
birlashtiruvchi ma‘no asosida ma‘lum mazmuniy uyalarga birlashtirish
dastlab sharq tilshunosligida rivojlangan va bu g‗oyaning amaliy
ko‗rinishi sifatida ko‗plab ideografik lug‗atlar yaratilgan, faqat maydon
tushunchasi bilan nomlanmagan, xolos. Keyinchalik bu g‗oya (XIX
asr) Yevropada avj oldi. Unda leksik birliklar (umuman, til)
umumiyligiga M.Pokrovskiy (XIX asr) e‘tibor qaratdi. Bu
tushunchaning nazariy talqini I.Trir, G.Ipsen, V.Porsig, A.Ufemseva,
N.Filicheva, Yu. Karaulov, G.Shchur
ishlarida berilsa-da, mazkur
tushunchaning uzil-kesil shakllanishi L.Vaysgber ishlari bilan bog‗liq.
