Korxonalar haqida ma’lumotlarni kiritish, kontragentlar va ularga doir

Download 4,18 Mb. Pdf ko'rish
bet	11/77
Sana	05.02.2024
Hajmi	4,18 Mb.
	#151433

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 77

Bog'liq
buxgalteriya hisobining axborot tizimlari

1.3.
Korxonalar haqida ma’lumotlarni kiritish, kontragentlar va ularga doir
ma’lumotlari bilan ishlash.
1.1. O’zbekiston Respublikasida zamonaviy axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarning yangi avlodlari va ulardan iqtisodiyot sohasida foydalanish
imkoniyatlari. Buxgalteriya hisobi axborot tizimlarining nazariy asoslari. Unda
foydalaniladigan axborotlarning turlari, boshqa axborot tizimlari bilan o’zaro
bog’liqlik jihatlari. Buxgalteriya hisobi axborot tizimlarining tashkiliy tuzilishi.
Buxgalteriya hisobining axborot tizimlari asosida majmualarga birlashtirilgan,
hisobning alohida uchastkalari tomonidan bajariladigan hisob vazifalarini hisoblash
bajariladi. Vazifalar majmuasi iqtisodiy mazmunini aniqlash, tasdiqlangan sintetik
schyotlarni olib borish, birlamchi va yig’ma hujjatlar, hisoblash algoritmlarining
o’zaro aloqalari hamda hisobning aniq uchastkasining uslubiy materiallari va
me’yoriy hujjatlari bilan ta’riflanadi.
Buxgalteriya hisobining axborot tizimlari an’anaviy ravishda vazifalarning
quyidagi majmualarini o’z ichiga oladi: asosiy vositalar hisobi, moddiy boyliklar
hisobi, mehnat va ish haqi (maosh) hisobi, tayyor mahsulotlar hisobi, moliyaviy
hisoblash operatsiyalarining hisobi, ishlab chiqish harajatlari hisobi, yig’ma hisob va
hisobotlarni tuzish. Korxonaning sifatan bir turli resurslari haqidagi axborotlarga ega
sifatida vazifalar majmuasini ajratishni mo’ljallash an’anaviy ravishda hisobni qo’lda
olib borishdayoq vujudga kelgan, keyin esa hisoblash axborotlarining hisoblash
markazida markazlashtirilgan holda ishlab chiqishda o’z qo’llanishini topgan.
Shaxsiy kompyuterlar bazasida avtomatlashtirilgan ish joylarining tashkil
qilinishi, korxonalarda mahalliy hisoblash tarmoqlarini yaratish, axborot bazasini
tashkil qilish va iqtisodiy vazifalar mazjmuasini shakllantirishda yangi talablarni
ilgari surdi. Ma’lumotlarning taqsimlangan bazalari tizimini yaratish, turli
foydalanuvchilar o’rtasida axborotlarni almashtirish, kompyuterda boshlang’ich
hujjatlarni avtomatik shakllantirishning imkoniyatlari paydo bo’ldi.
Bunday sharoitlarda turli vazifaviy tizimchalar majmualari o’rtasidagi aniq
chegaralar buzila boshladi, bu ilk navbatda buxgalteriya hisobining axborot bazasida
namoyon bo’ldi.
Boshqaruv masalalarining vazifalararo majmualari vujudga keldi. Buxgalteriya
hisobi bo’yicha dasturiy vositalarning yangi versiyalar hisobning turli uchastkalari

11
majmualari axborotlarini birlashtiradi. Misol uchun, mehnat va ish haqi hisobining
namunaviy loyihalarida bir vaqtda fondlarga to’lovlar bo’yicha to’lov hujjatlari
(daromad solig’ini to’lash, nafaka jamg’armasiga ajratmalar, tibbiyot sug’urtasi,
bandlik jamg’armasiga qo’shib hisoblash bo’yicha to’lov topshiriqnomalari) bo’yicha
to’lov hujjatlarini ko’chirib berish ko’zda tutilgan, bunday mashina dasturini
bajarilishi hisob vazifalarining ikkita majmuasini mehnat va ish haqining hisobi
hamda moliyaviy hisoblash operatsiyalarini birlashtiradi. Moddiy boyliklar hisobi
tayyorlash mahsulotlarining hisobi va boshqalar bo’yicha vazifalar majmuasida ham
xuddi shunga o’xshash misollarni keltirish mumkin.
Vazifalararo majmuani tashkil qilish «materiallar» dasturi misolida ham ko’rib
chiqilishi mumkin. Uning asosini korxonaning mahalliy hisoblash tarmog’i
sharoitlarida faoliyat yurituvchi yagona ma’lumotlar bazasi tashkil qiladi. Moddiy
boyliklarning mavjudligi va harakatini hisobga olish jarayonlarida uchta bo’lim:

Download 4,18 Mb.

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 77

Download 4,18 Mb.

Pdf ko'rish