O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

100 
AMALIY MASHG’ULOT № 8,9 
Animatsion lavhalar kadrlarini yaratish usul va vositalari. CrazyTalk Animator
dasturida animasion roliklar yaratish. O‘quv materiallarini tayyorlashda animatsion
lavha effektlari va xarakatlarini tayyorlash vositalari. 
 
Ishdan maqsad: Talabalarga animatsion lavhalar kadrlarini yaratish usullari hamda 
Macromedia Flash dasturida ishlashni va onlayn animatsion lavhalar tayyorlash muhitlari bilan 
ishlashni o’rgatish. Talabalar olgan nazariy bilimlarini amaliyotda qo’llashi uchun bilim, 
ko’nikma va malaka hosil qilishdan iborat.
USLUBIY KO’RSATMALAR 
 
Flash animatsiya ikki xil bo’ladi:
1) 
kadrli (pokadrovoe sozdanie)
2) avtomatik (avtomaticheskoe sozdanie promejutochnqx kadrov).
Avtomatik animatsiya shakllar geometriyasini o’zgarishi (sha’e tweening) yoki 
boshqaruv kadrlar o’zgarishi (motion tweening) asosidagi animatsiya turlarga bulinadi.
Shu turdagi animatsiyani yaratish uchun biz bitta boshqaruv kadrni yaratamiz va unga 
belgi kushamiz. Masalan boshqaruv kadrda 
aylana chiziladi va u grafik tasvir belgi turiga 
F8
yoki Vstavka menyusida Preobrazovatg‘ v 
simvol 
(Convert to Symbol)
buyrigi yordamida 
utkaziladi. 
Yoki 
Ctrl+F8
yoki 
Vstavka 
menyusida Novqy simvol 
(New symbol)
buyrigini tanlab yangi belgi yaratamiz va 
Belgilar kutubxonasi yordamida uni boshqaruv 
kadrga kushamiz.
Endi belgi joylashgan boshqaruv 
kadrni sichkonchaning ung tomondagi tugma 
yordamida tanlab 
Creat motion tweening
yoki 
Vstavitg‘ menyusining shu nomli buyrugini tanlamiz. Shu harakatlar natijasida boshqaruv kadr 
rangi kuk rangga o’zgaradi. Endi sichkoncha bilan 
yangi kadrni tanlaymiz, (masalan 25-chi kadrni) va 
F6
yoki Vstavka menyusida Klyuchevoy kadr 
(Insert 
keyframe) 
aktiv qatlamda keyingi boshqaruv kadrini 
yaratish buyrugini tanlaymiz. Natijada 25-chi kadrda 
kuk rangli boshqaruv kadr hosil kilinadi va shu 
kadrgacha birinchi boshqaruv kadrdan strelka hosil 
kilinadi. Birinchi boshqarish kadrdan ikkinchi 
boshqarish kadrgacha kadrlar kuk rangda avtomatik 
hosil kilinadi. Oxirgi harakatimiz - bu ikkinchi 
boshqarish kadrdagi belgini o’zgartirish 
(chuzish, 
aylantirish, kattalashtirish, kichkinalashtirish yoki kadrdagi joylanishini o’zgartirish). 
Endi 
klaviaturadagi Enter tugmasini bosamiz va biz yaratgan animatsiyani kurishimiz mumkin.
SHu turdagi animatsiyani yaratish uchun biz boshqaruv kadrlar o’zgarishi (motion 
tweening) asosidagi yaratilgan animatsiya hosil qilamiz. Fakat endi oxirida ikkinchi qatlamdagi 
belgini butunlay uchirib uning urniga kvadrat chizamiz. SHu harakatimizdan keyin kadrlar rangi 
normal rangga kaytadi. Keyin birinchi va ikkinchi boshqaruv kadrlardagi grafik tasvir belgini 
Ctrl+B yoki Izmenitg‘ menyusidagi Razdelitg‘ otdelg‘no (Breack a’’artack) buyrugi yordamida 
aloxida shakllarga bulib chikamiz. 
Endi avval birinchi boshqaruv sichkoncha chap tugmasi bilan tanlab 
Svoystva 

101 
(‘ro‘rties)
yoki 
Ctrl+F3 
yoki Okno menyusining shu nomli buyrugini tanlamiz. Natijada mulokot 
oynasi hosil kilinadi va unda Tweening sohasida Motions urniga Sha’e holatini tanlaymiz. SHu 
natijasida boshqaruv kadr rangi yashil rangga o’zgaradi. Endi iikinchi boshqaru kadrni ham 
sichkoncha bilan tanlab animatsiya turini Motions dan Sha’e ga o’zgartiramiz va oxirida 
klaviaturadagi Enter tugmasini bosamiz va biz yaratgan animatsiyani kurishimiz mumkin.
Kurishimiz mumkin ikkala animatsiyalarda ham ikkita boshqarish kadrlar urtasidagi 
masofa kadrlarni kompg‘yuter uzi avtomatik yaratgan va animatsiya tugri chizik buyicha 
harakatlanyapti. Ammo agar bizga harakat traektoriya buyicha bajarilishi kerak bulsa, u xolda 
nima kilish kerak? Bunday animatsiyalarni hosil kilish uchun bizning qatlamimiz ustida maxsus 

Download 8,58 Mb.