O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi samarqand qishloq xo’jalik institut

Yoqilgi moylash materialaridan foydalanishda ularni suv havzalariga tuproqqa to’kilmasligini taminlash, foydalnishga yaroqsiz yoqilgi moylash materiallarini ekologiyaga zarar yetkazmaydigan qilib bartaraf etishni yo’lga qo’yish zarur.

Bizning fermerlar uyushmasida ekologiya muamolariga rioya qilinishini tahlil qiladigan bo’lsak, uyushmadagi ko’pgina traktor va avtomobilar dvagatellari ishlaganda chiqaradigan zaharli gazlar miqdori ruxsat etilganidan yuqori, bu esa atrof muhit sharoitiga salbiy tasir ko’rsatadi.

Shularni oldini olish uchun uyushmadagi barcha ichki yonuv dvigateli bilan ishlaydigan texnik vositalar yiliga har uch oyda (ekologiya muamolari asosida ) texnik ko’rikdan o’tkazishni yo’lga qo’yish ishlari olib borilmoqda.

Dvigatel ishlatilganda ishlagan gazlar bilan chiqadigan uglevod miqdori 1.5% dan oshsa bu texnik vositalarning buzulgan qisimlari tuzatilib kamchiligi bartaraf etilmoqda. Shundan so’ng ulardan foydalanishga ruxsat etiladi.

Shu vaqtgacha yoqilg’i-moylash materialaridan foydalanilganda ularni tuproqqa suv xavzalariga to’kilmasligini taminlashni har bir tegishli ishchilardan talab etilayotganligiga qaramasdan baribir ko’pchilik shaxslar yoqilg’i moylash materiallarini tuproqqa to’kilishiga va bazi hollarda suv havzalariga ham to’kilishiga yo’l qo’ymoqda. Ayniqsa foydalanishga yaroqsiz bo’lgan yoqilg’i-moylash materiallarini bartaraf etish choralari to’la amalga oshirilmaydi. Natijada ular tuproqqa tushib uning ekalogiyasini buzilishiga sabab bo’lmoqda.

Tabiatni atrof muhidni zararli ximiyaviy brikmalar bilan ifloslanishidan muhofoza qilish:

Qishloq xo’jaligida o’simlik zararkunandalariga, kasaligiga va begona o’tlarga qarshi ishlatiladigan zaharli ximikatlar hayvonlar va inson organizmlari uchun ham zararlidir.

DDT, dieldrin kabi insektisidlar turpoqda juda uzoq vaqt yani 15 yildan 50 yilgacha saqlanishi aniqlangan. DDT tuproqda to’plandi, undan tuproq organizmlari (chuvalchang qurtlar)ga o’tib ular orqali boshqa hayvonlarga o’tadi va oqibatda ular zaharlanadilar. Hozirgi paytda bunday DDT ni ishlatish taqiqlangan.

MMTP xududida ekologiyani yaxshilash maqsadida o’tgan yili bohorda xududda joylashgan maktab va kollejdagi barcha ishchilar va o’quvchilar shu jumladar MMTP dagi barcha rahbarlar 20 donadan ko’chatlar o’tqazib ularning parvarishini ya’ni unub chiqishini ta’minladilar.

TTZ-60.11 traktori bilan asosan noyabr oyidan toki mart oyining boshigacha transport ishlari bajariladi yani g’o’za poyasi, organik va miniral o’g’itlar tashiladi.

Poya, tana (caulis) - oʻsimlikning shox, barg va gullari joylashgan asosiy oʻqi. Boʻgʻim (barg oʻrni) va boʻgʻim oraliqlaridan iborat. P. ildiz bilan barglar ora-sida moddalar harakatini taʼminlaydi. Baʼzi oʻsimliklarning poyasi metamor-fozlashgan (shakli oʻzgargan) boʻlib, suv va oziq moddalarni toʻplash (kartoshka), himoya (doʻlana va yantoklarning tikanlari), ilashish (tok va oshkrvoklarning jingalagi), vegetativ koʻpayish (ajriq, qulupnay poyalari) vazifalarini baja-radi. Bir yillik va koʻp yillik, yer ustki va yer ostki, yoyuchlangan va yogochlanmagan P.lar bor. P. silindrsimon, koʻp kir-rali, yassi, gadir-budur yoki silliq boʻladi. Asosan, uchidagi oʻsish konusi hujayralarining boʻlinishidan P. boʻyiga oʻsadi; baʼzi usimliklar (mas, gʻalladoshlar) P.si boʻgʻim oraligʻining uzayishidan ham usadi. P.ning buyi, yugʻonligi turlicha. Yusinlar P.sining uzunligi bir necha sm, diametri bir necha mm, sekvoyyalar poyasining uz. 150 m, diametri 10-12 m. Lianalar P.si 200-300 m keladi.

Masalan traktor noyabr oyida g’o’za poyasini tashisin, ish kunlari soni 25 kun.

G’o’za poyasini 1 marotaba olib borib to’kkandan so’ng qaytish uchun ketadigan umumiy vaqt.

bu yerda ortish uchun ketgan vaqt, soat,

Bir kunlik ish vaqti 8-soat

Kunlik qatnovlar soni

marotaba

Bir marotaba qatnash uchun yoqilg’i sarfi:

Yukni olib borishda

; kg

bu yerda normal yuklanish bilan yurgandagi yoqilg’i sarfi,

; kg

bir kunda 5 marotaba qatnasa

Sam QXI “QXM va

MQI” f-ti, IV-kurs

Dalaga kelish uchun yoqilg’i sarfi

bu yerda traktor salt yurgandigi yoqilg’i sarfi,

bir kunda besh qatnasa u holda

yukni ortish vaqtidagi yoqilg’i sarfi

bu yerda ortish uchun ketgan vaq, 0,75 soat

Bir kunda ortish uchun sarf bo’lgan yoqilg’i.

Yukni to’kishdagi yoqilg’i sarfi

bu yerda to’kish uchun ketgan vaqt, 0,133 soat

Bir kunda to’kish uchun sarf bo’lgan yoqilg’i

Jami smenalik yoqilg’i sarfi

Operasiyani bajarish uchun jami yoqilg’i

Dvigatel sovuq ishlaganda esa

bu yerda ortishdagi yoqilg’i sarfi

Dvigatel sovuq ishlaganda normal nagruzkadagiga nisbatan 2,39 kg yoqilg’ini ko’p yoqadi

demak

Noyabr oyida sovuq holda ishlaganda jami yoqqan yoqilg’i miqdori

Farqi

Noyabr oyida 25 kun ishlasa u holda tejalgan yoqilg’i

bu yerda smenalik tejalgan yoqilg’i sarfi,

Organik o’g’itni 1 marotaba manzilga olib borib Yana qaytib kelish uchun ketgan vaqt yani 1 reys qilish uchun ketgan vaqt.

bu yerda organik o’g’itni ortish vaqti, 30 min

Smenalik qatnashlar soni

Bir smenadagi yoqilg’i sarfi

bu yerda organik o’g’itni ortishdagi yoqilg’i sarfi, ortishda

traktor dvigateli o’chgan shuning uchun
traktor organik o’g’itni manzilga olib borishda sarf qilgan

yoqilg’isi,

qilgan yoqilg’isi, .

Dvigatel normal tempiraturada ishlaganda

; ; ;

Qabul qilamiz ; ;

Qish faslida 50 kun ishlasa u holda jami yoqilg’i sarfi

Dvigatel sovuq ishlaganda normal nagruzkada ishlaganiga nisbatan yoqilg’i sarfi 2,39 kg ko’p bo’ladi.

Qabul qilamiz dvigatel sovuq ishlaganda

Smenalik yoqilg’i sarfi

Sovuq holda ishlaganda jami yoqqan yoqilg’isi

Moslama bo’lganda tejaladigan yoqilg’i

Traktor noyabr oyidan mart oyining boshigacha ishlaganda sarf qilgan yoqilg’isi

bu yerda noyabr oyida yoqqan yoqilg’isi, kg

Dvigatel normal tempiraturada ishlaganda

Dvigatel sovuq holda ishlaganda

Tejalgan yoqilg’i

Mart oyidan oktiyabr oyini oxirigacha havo issiq bo’ladi bu davrda dvigatelni normal temperaturaga yetish vaqtini avtomatik ventilyator kamaytiradi bu vaqtda tejalgan yoqilg’i har smena uchun 0,10 kg desak u holda jami ish smenalari soni 160 ta bo’ladi tejalgan yoqilg’i.

Yil davomida tejalgan yoqilg’i

Mart oyidan oktiyabr oyini oxirigacha yoqqan yoqilg’isi

bu yerda ishlagan smenalar soni

Moslama bo’lmaganda

Moslama (avtomatik ravishda ishlaydigan ventilyator) o’rnatilganda

Moslama (avtomatik ravishda ishlaydigan ventilyator bo’lmaganda

Yoqilg’i moylash materiali uchun ketgan xarajat

bu yerda yoqilg’i moylash materiali tan narx, 2200 so’m

Moslama bo’lganda

Moslama bo’lmaganda

farqi

bu yerda zagatovka og’irligi, 2 kg

2) Detallarni tayyorlash uchun ketgan xarajat

bu yerda detallarni tayyorlash uchun kerak bo’lgan ish soati, 3 soat

3) Bolt gaykalar uchun ketgan xarajat

bu yerda bolt gaykalar og’irligi 0,3 kg

4) Sexdagi xarajatlar, elektr energiyasi va foydalanilgan mashinalar amartizasiyasi

5) Boshqa xarajatlar

6) Moslama ventilyator parragining tannarxi

7) Detallarni yig’ish uchun ketgan xarajat

bu yerda yig’ish uchun ketgan vaqt, 0,5 soat

Detallar va ventilyator parragini tayyorlab yig’ish uchun ketgan xarajat

Elektrodvigatel tannarxi

Termodatchik tannarxi

Moslama (avtomatik ravishda ishlaydigan ventilyator) tannarxi

TTZ-60.11 Traktorining tannarxi so’m.

Moslama o’rnatilganda uning tannarxi


Amartizasiya, joriy remont, texnik xizmat ko’rsatiщ va saqlash uchun ketgan xarajatlar

1. 
   Amartizasiya uchun sarflangan xarajat;
   

;

bu yerda traktorning balans narxi, so’m

Moslama (avtomatik ravishda ishlaydigan ventilyator) bo’lmaganda:

Amartizasiya uchun bir yillik ajratilgan pul,

Moslama (avtomatik ravishda ishlaydigan ventilyator) bo’lganda:

a) bir motto-soat uchun
;

b) yillik ajratilgan pul

Joriy remont va texnik xizmat ko’rsatish uchun sarf bo’lgan xarajat:

a) bir motto-soat uchun

;

bu yerda traktorning joriy remontgacha ishlagan vaqti, 2000 soat

tannarxiga nisbatan ajratilgan pul %, TTZ-60.11,

Moslama (avtomatik ravishda ishlaydigan ventilyator) o’rnatilmaganda:

a) bir motto-soat uchun

b) yillik ajratilgan pul

Moslama (avtomatik ravishda ishlaydigan ventilyator) bo’lganda:

a) bir motto-soat uchun

b) yillik ajratilgan pul

Kapital ta’mir uchun ajratilgan pul

a) bir motto-soat uchun

bu yerda kapital remont uchun traktor tannarxiga nisbatan yillik

ajratilgan pul % ,

traktorni kapital tamirgacha ishlagan vaqti

Moslama o’rnatilmaganda:

a) bir motto-soat uchun,

b) yillik ajratilgan pul

Moslama o’rnatilganda:

a) bir motto-soat uchun,

b) yil davomida kapital tamirlash uchun ajratiladigan pul

bu yerda mashina balans narxiga nisbatan saqlash uchun xarajatlarni

ajratish normasi

Moslama o’rnatilmaganda saqlash uchun ajratiladigan pul

Moslama o’rnatilganda saqlash uchun ajratiladigan pul

jadval

nomiTraktorga o’zgartirishFarqi,

so’mkiritilmasa, so’mkiritilsa, so’mTraktor tannarxi3607000036000000700001. Amartizasiya xarajatlari51219405112000-99402. Yoqilg’i moylash materiallari uchun xarajat 202587002159014013314403. Joriy tamir va texnik servis xizmat ko’rsatish uchun xarajat 49080454898520-95254. Kapital ta’mir uchun xarajat317817371000-7175Saqlash uchun ketgan xarajat7214072000-140Jami30732642320437601311118

Traktor dvigatelining sovitish tizimiga o’zgartirish kiritilib ya’ni avtomatik ravishda ishlaydigan elektrodvigatelli ventilyator o’rnatib undan yil davomida foydalanilganda tejaladigan (yillik foyda) mablag’ so’mni tashkil etar ekan.

Xarajatlarni qoplash muddati

bu yerda tishlashish muftasiga o’zgartirish kiritilgandagi xarajat, so’m

Rentabillik darajasi

1. Hozirgi davrda respuilikamizda qishloq xo’jalik maxsulotlariga bo’lgan xalqning talabini qondirish uchun ko’pgina ishlar amalga oshirilmoqda. Iloji boricha maxsulot tannarxini kamaytirish uchun qishloq xo’jalik texnikalaridan yuqori darajada foydalanish kerak. Traktorlardan qishloq xo’jaligida foydalanishda xarajadlarni kam bo’lishini ta’minlovchi ominlardan biri yoqilg’ini tejashdir.

2. TTZ-60.11 traktoridan foydalanishda xarajatlarni kam bo’lishiga erishish uchun, ya’ni ushbu traktorning qishning sovuq fasillarida foydalanishda yoqilg’ini tejalishiga va dvigatel detallarining ishlash muddatini oshirishga erishish maqsadida dvigatelning sovitish tizimida avtomatik ishlaydigan ventilyatorni qo’llashni taklif etamiz.

3. Dvigatel dastlab ishga tushirilganda uning karteridagi moyning harorati normal haroratga yetish uchun ketadigan vaqtni tezlashtirish hamda moyning harorati optimal haroratga erishganda avtomatik ishlaydigan kontaktli datchik yordamida elektrodvigatelni tarmoqqa ulash bilan uni ishga tushirib uning o’qiga joylashgan ventilyator yordamida dvigatel gilzasi va silindrlar kallagidagi qovurg’alar oralig’iga havoni majburan haydab sovitish hisobiga dvigatel karteridagi moyning haroratini optimal haroratda tutib turish evaziga yoqilg’ini tejaladi va dvigatel detallarning ishlash muddati oshadi.

4. Avtomatik ishlaydigan tizimning umumiy ko’rinishini bitiruv malakaviy ishining birinchi chizma varag’ida keltirdik. Qolgan chizma varaqlarda esa elektrodvigatelni ventilyatorning asosiga tutashtiruvchi detallarning ko’rinishi o’lchami, texnik talablar hamda materiali keltirilgan.

5. Bitiruv malakaviy ishida tavsiya etilgan Аvtomatik ravishda ishlaydigan elektrodvigatelli ventilyator TTZ-60.11 traktorida qo’llanilsa. Ayniqsa qish faslida yoqig’ini tejalishiga yuqori darajada imkon berar ekan.

6. Hisoblash natijalari shuni ifoda etadiki tashqi muhid harorati 7⁰ C bo’lganda

Sam QXI “QXM va MQI”

f-ti, IV-bosqich.

soatiga 2,39 kg yoqilg’i tejalar ekan.

7. Moslama tannarxi esa 70000 so’mni tashkil etib keladigan yillik foyda 1311118 so’m bo’lar ekan. Moslama tannarxini qoplash muddati esa 0,0533 yilga ya’ni 0,64 oyga teng bo’ladi.
Takliflar:

1. 
   TTZ-60.11 traktori dvigatelining sovitish tizimida avtomatik ishlaydigan elektrodvigatelli ventilyator qo’llanilsa samara beradi.

   Samara (1936-91-yillarda Kuybishev "Куйбышев") - Samara (rus. Самара) Rossiya Federatsiyasidagi shahar, Samara viloyati markazi. Volga daryosining chap sohilidagi port shahar. Volgaga Samara daryosi quyilgan joyda joylashgan.

   
   
2. 
   Elektrodvigatel maxsus tutuvchi xalqa va plastinalar yordamida ventilyator o’qiga joylashtirladi.
   
3. 
   Ventilyator elektrodvigatel o’qiga qotiriladi.
   
4. 
   Elektrodvigatelni tutuvchi halqa uch dona bolt yordamida plastinaga qotirladi
   
5. 
   Plastinalar ventilyator asosining gardishidagi xalqaga uning aylanasi bo’ylab har da pavandlanadi.
   
6. 
   Elektrodvigatelni tok manbaiga ulovchi avtomatik ravishda ishlaydigan datchik qotiriladigan vtulka dvigatel karter osti poddonining pastgi o’ng trafidagi gardishga tutashadigan qilib ko’ndalang kesimi bo’yicha o’rtasiga payvandlanadi.
   

FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR

1. I.A.Karimov. «O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 2012-yilning asosiy yakunlari va 2013-yilda O’zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning ustuvor yo’nalishlari» ga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. «Halq so’zi» gazetasi 2013 yil.

2. I.A.Karimov. «O’zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida».

Adabiyot (arab. - adab so‘zining ko‘pligi) - 1. Fan va amaliyotning biror sohasidagi yutuqlarni umumlashtiruvchi asarlar majmui (texnikaviy A., qishloq xo‘jaligi A.i, siyosiy A. va boshqalar). 2. San’atning bir turi (badiiy A. deb ham ataladi)

Mustaqillik - davlatning ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatlarga qaram boʻlmay faoliyat koʻrsatishi. M. tamoyillariga rioya etish davlatlararo oʻzaro munosabatlarda yetakchi, hukmron qoidadir. Har bir davlatning mustaqilligini tan olish oʻzaro tinchtotuv yashashning prinsiplaridan biridir.

3. I.A.Karimov «O’zbek xalqiga tinchlik va omonlik kerak» Toshkent 2013 yil

4. A. I. Kolchin, V.P. Demidrv «Raschyot avtomobilnыx itraktornыx dvigatelyey» M. «Vыshshaya shkola» 2001

5. Ekspluatasii traktora TTZ-60.10/11. Toshkent 2001.

6. V.A. Skotnikov i dr «Osnovы teorii i rascheta traktora i avtomobilya» Moskva.

Moskva (rus. Москва) - Rossiya Federatsiyasi poytaxti, Moskva viloyati markazi, federal ahamiyatidagi shahar. Rossiya Federatsiyasining yirik siyosiy, iqtisodiy, ilmiy va madaniy markazi. Moskvada Rossiya Federatsiyasi Prezidenta, Federal Majlis, Rossiya Federatsiyasi hukumati, Konstitutsiyaviy Sud, Oliy Sud, Oliy arbitraj sudi, Rossiya Federatsiyasi Prokuraturasi qarorgohlari joylashgan.

7. R. D. Matchonov, A. S. Usmonov «Agrosanoat mashinalari». Toshkent «Yangi asr avlodi» 2002 yil

8. Yu. I. Naumov «Mashina-traktor parkidan foydalanish»Toshkent «O’qituvchi» 2004 yil.

9. A.M. Gurevich. A.K.Bolotov, V.I. Sudnisin, «Konstruksiya traktorov i avtomobiley» Moskva V.O.«Agropromizdat» 2003 g

10. S.A.Iofinov, E.P.Babenko, Yu.A.Zuyev «Spravochnik po ekspluatasii mashinno-traktornogo parka» Moskva «Agropromizdat» 2003 g

11. O’. Ikromov, A. Ergashev, M. Sablikov. «Traktorlarni ishlatish va ta’mirlash asoslari» Toshkent. «O’qituvchi» 1995

12 T.S. Xudoyberdiyev. «Traktor va avtomobillar nazariyasi hamda hisobi» Toshkent 2005

13. A.M.Gurevich, N.V.Zaysev «Spravochnik selskogo avtomexanika» Moskva «Rosagropromizdat» 2002 g

14. X.Mamatov. «Avtomobili» Toshkent 2002

15. B.M.Gelman, M.V.Moskvin «Selskoxozyaystvennыye traktorы i avtomobili» Moskva «Agropromizdat» 2003 g

16. P.I. Orlov. «Osnovы konstruirovaniiya» Moskva « Mashinostroyeniye» 2001 g

17. A.M.Muhammadiyev, S.D.Ziyayev, B.G.Ioganzen, N.I.Igolkin «Tabiat muhofazasi va ekologiya» Toshkent «O’qituvchi» 2005 yil.

18. Saytlar. WWW. Traktor ru

WWW. avto. ru
ФорматЗонаПозиция

БЕЛГИЛАНИШИ

НОМЛАНИШИСони

ЭслатмаБМИ 001 001Elektrodvigatel1БМИ 001 002Tutuvchi xalqa1St-6 GOST-1050-74БМИ 001 003Tutashtiruvchi plastina 3St-6 GOST-1050-74БМИ 001 004Xalqasimon kojux1St-6 GOST-1050-74БМИ 001 005Taglik rezina 3Rezina Tu1625-50БМИ 001 006Vetilyator asosi1БМИ 001 007Ventilyator parragi1PlastmassaБМИ 001 008Vetilyator parragining to’g’ini1St-40 GOST-1050-74БМИ 001 009Kontakli datchik1БМИ 001 010Kontakli datchik biriktiriladigan vtulka1St-6 GOST-1050-74БМИ 001 011Taglik rezinaning ichki vtulkasi3St-6 GOST-1050-74

nomiTraktorga o’zgartirishFarqi,

so’mkiritilmasa, so’mkiritilsa, so’mTraktor tannarxi3607000036000000700001. Amartizasiya xarajatlari51219405112000-99402. Yoqilg’i moylash materiallari uchun xarajat 202587002159014013314403. Joriy tamir va texnik servis xizmat ko’rsatish uchun xarajat 49080454898520-95254. Kapital ta’mir uchun xarajat317817371000-7175Saqlash uchun ketgan xarajat7214072000-140Jami30732642320437601311118

Traktor dvigatelining sovitish tizimiga o’zgartirish kiritilib ya’ni avtomatik ravishda ishlaydigan elektrodvigatelli ventilyator o’rnatib undan yil davomida foydalanilganda tejaladigan (yillik foyda) mablag’ so’mni tashkil etar ekan.

Xarajatlarni qoplash muddati

bu yerda tishlashish muftasiga o’zgartirish kiritilgandagi xarajat, so’m

Rentabillik darajasi