1-Mavzu: Kiberxavfsizlikga oidmilliy vaxorijiy me’yoriy-huquqiy hujjatlar
tahlili.
Reja :
1. Mamlakat kiberxavsizligini ta’minlash.
2. Kiberxavfsizlikga oid Prezident qarorlari.
3.
Global kiberxavfsizlik indeksi.
Ushbu Qonunning asosiy vazifalari axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlariga rioya
etilishini, har kimning axborotni erkin va moneliksiz izlash, olish, tekshirish, tarqatish,
foydalanish va saqlash huquqlari ro‘yobga chiqarilishini, shuningdek axborotning
muhofaza qilinishini hamda shaxs, jamiyat va davlatning axborot borasidagi
xavfsizligini ta’minlashdan iborat.
Ushbu Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qo‘llaniladi: axborot — manbalari va
taqdim etilish shaklidan qat’i nazar shaxslar, predmetlar, faktlar, voqealar, hodisalar va
jarayonlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar; axborot mulkdori — o‘z mablag‘iga yoki boshqa
qonuniy yo‘l bilan olingan
axborotga egalik qiluvchi
, undan foydalanuvchi va uni
tasarruf etuvchi yuridik yoki jismoniy shaxs; axborotni muhofaza etish — axborot
borasidagi xavfsizlikka tahdidlarning oldini olish va ularning oqibatlarini bartaraf
etish
chora-tadbirlari… hakazolar.
EHM va ma’lumotlar bazasi uchun dasturlarni huquqiy muhofazalash haqidagi»
O‘zbekiston Respublikasining qonuni. Toshkent shahri, 1994 yil, may.
Ushbu Qonun EHM uchun dasturlar va ma’lumotlar bazalarini yaratish,
ularning huquqiy himoyasi va ulardan foydalanish bilan bog`liq munosabatlarni
tartibga soladi.
Qoraqalpog`iston Respublikasida EHM uchun yaratilgan dasturlar va ma’lumotlar
bazalarining huquqiy himoyasi borasidagi munosabatlar Qoraqalpog`iston
Respublikasining qonunchiligi bilan ham tartibga solinadi.
EHM uchun yaratilgan dasturni dekompilyatsiya qilish - EHM uchun yaratilgan
dasturning tarkibiy tuzilishi va kodlanishini o`rganish maqsadida ob’ekt kodini
boshlang`ich matnga aylantirishni o`z ichiga
oladigan texnikaviy usul;
EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasining adaptatsiyasi - yuzaga
kelgan muayyan sharoitda EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasining
ishlashini ta’minlash maqsadidagina amalga oshiriladigan hamda
(dekompilyatsiya qilish oqibatida) muallifning boshlang`ich matni o`zgarishiga olib
kelmaydigan qo`shimchalar kiritish;
EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasini modifikatsiyalash (qayta
ishlash) - ularni adaptatsiya deb hisoblanmaydigan va boshlang`ich matn o`zgarishiga
olib keladigan har qanday tarzda o`zgartirish;
“Kiberxavfsizlik markazi” tahlillariga ko‘ra, 2019 yilda internetning milliy segmenti
veb-saytlarida 268 ta kiberxavfsizlik insidenti aniqlangan. Bu raqamli olamdagi
huquqbuzarliklar soni oldingi yilga qaraganda 44 foizga kamaygan deganidir.
Shulardan 222 tasi kontentni ruxsatsiz yuklash, 45 tasi defeys (veb-sayt
sahifasi
boshqa
, masalan, reklama joylashtirilgan sahifaga almashtirilishini anglatuvchi
xakerlik hujumi) va bittasi yashirin mayning (kriptovalyuta
platformasidagi yashirin
faoliyat) ulushiga to‘g‘ri keladi.
O‘zbekistonda “Raqamli O‘zbekiston-2030” dasturini ishlab chiqilishi va hayotga
tatbiq etilishi, eng avvalo, puxta va mukammal tashkiliy-huquqiy mexanizmlarni
shakllantirish,
qolaversa
, innovatsion g‘oyalar, texnologiyalar
va ishlanmalarni joriy
etish bo‘yicha davlat organlari va tadbirkorlik sub’ektlarining uzviy hamkorligini
ta’minlash, barcha soha va tarmoqlarda ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatishni raqamli
