|
O’zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi tоshkеnt aхbоrоt tехnоlоgiyalari univеrsitеti
|
| bet | 2/9 | | Sana | 15.01.2024 | | Hajmi | 3,79 Mb. | | #137420 |
Bog'liq Rajabov Shamshod 44444444, DV abdullokh, Документ Microsoft WordNazariy qism
Suv belgisi, raqamli suv belgisi tushunchalari
Bir necha asrlar ilgari moybo‘yoqli qog‘ozlar qog‘oz tayyorlash jarayonida qo‘llaniladigan identifikatsiya belgilari sifatida boshlangan. Qog‘oz ishlab chiqarish paytida nam qog‘oz muhr / belgi bilan muhrlangan. Belgilangan joy atrofdagi qog‘ozga qaraganda ingichka bo‘lib qoldi, shuning uchun suv belgisi deb nomlandi. Ushbu qog‘oz, quruq va nurga yaqinlashganda, suv belgisini ko‘rsatdi. Keyinchalik bu jarayon rasmiy hujjatlar, pullar, shtamplar haqiqiyligini tekshirish va umuman qalbakilashtirishni oldini olish uchun ishlatilgan.
Multimedia fayllarining mualliflik huquqlarini himoyalash texnologiyasi. Suv qog‘ozdagi raqamli belgilar ko‘rinadigan va ko‘rinmaydigan bo‘lishi mumkin. Tasvir yoki videoda ko‘rinadigan belgilar muallifni bildiruvchi matn yoki logotipdan iborat bo‘lishi mumkin. Ko‘rinmaydigan belgilar raqamli ma’lumotlar ichida joylashgan, ya’ni yashirin bo‘ladi. Suv qog‘ozdagi raqamli belgilar raqamli ma’lumotlardan ruxsatsiz nusxa olishdan himoyalash tizimlarida keng qo‘llaniladi.
Raqamli suv belgisi – bu suv belgilarining eng so‘nggi shakli. Qog‘ozdagi fizik suv belgilariga o‘xshash raqamli moybo‘yoqli belgilar egasini (yaratuvchisini) aniqlash va tasvir, audio va video kabi raqamli axborot vositalarini tasdiqlash uchun ishlatiladi.
Ilgari ommaviy axborot vositalari jismoniy materiallar bilan ishlangan. Hozirgi vaqtda tasvir, ovozli va videofayllar raqamlardan iborat. Raqamli moybo‘yoqli tasvir, ovozli va yoki videofayllarga ularni aniqlash uchun kiritiladigan turli formatdagi ko‘proq raqamlardan iborat. Fotosuratlarda ko‘rinadigan va ko‘rinmaydigan suv belgilarining 2 xil turi mavjud.
Watermark fotosuratlar, rasmlar, grafikalar va videolarga raqamli suv belgilarini kiritish uchun mo‘ljallangan. Ushbu moybo‘yoqli belgilar sizning egalik huquqingizni ko‘rsatadi.
Asl fotosurat yoki video tarkibiga kirmaydigan raqamli fotosurat yoki videoga belgi qo‘yish ko‘rinadigan suv belgisi hisoblanadi. Ushbu moybo‘yoqli fotosuratda ko‘rinadi. Ushbu ko‘rinadigan moybo‘yoqlar baland va ravshan yoki juda nozik bo‘lishi mumkin. Ko‘rinadigan moybo‘yoqli matn, elektron pochta manzili, url, grafik, logotip, QR-kod, chiziqlar, raqamlar, teglar, yoydagi matn, bannerdagi matn, vektor va yoki hoshiya bo‘lishi mumkin.
Watermark bu ko‘rinadigan barcha suv belgilarini ishlab chiqaradi. Boshqa biron bir moybo‘yoqli dastur bu qadar ko‘p suv belgisini yaratmaydi.
Ko‘rinmas suv belgilarining 2 turi – bu stegomark va metama’lumotlar.
Stegomarks Plum Amazing tomonidan so‘zni, jumlani, elektron pochtani, urlni istalgan kichik hajmdagi matnni yashirish uchun yaratilgan. Stegomark fotosuratga joylashtirilgan. Stegomark – bu ma’lum bir algoritm tomonidan fotosuratga yashirilgan raqamlar. Stegomarkda parol bo‘lishi mumkin yoki bo‘lmasligi mumkin. Stegomarklarni ko‘rinadigan moybo‘yoqlardan ko‘ra suratdan olib tashlash qiyinroq. Stegomarks jpg-ning qayta-qayta siqilishiga bardosh bera oladi. Hozirda stegomarklar faqat jpg formatidagi fayllar uchun mo‘ljallangan. Xususiy stegomarklar Plum Amazing tomonidan yaratilgan va Watermark dasturining bir qismidir.
Metama’lumot – fotosurat uchun huquqlarni va ma’muriyatni tavsiflovchi va taqdim etadigan ma’lumotlar to‘plamidir. U ko‘rinmas, ammo uni ko‘plab turdagi dasturlar namoyish qilishi mumkin.
Bardoshli watermarking tizimlarini qurish usullari
Amalda belgi mavjud kontent ma’lum o‘zgarishlarga uchragan taqdirda ham belgini topish imkoniyati mavjud. Bu ish odatda belgi mavjud kontent elementlarini saqlashga qaratilgan bo‘ladi. Boshqa usullarda esa belgi mavjud kontent ma’lum turdagi buzulishlarga qarshi qilib ishlab chiqiladi. Amalda belgi mavjud kontentda turli o‘zgartirishlarga bardoshli bo‘lishi kerak. Quyida bardoshlilik xususiyatini ta’minlash usullari tahlil etiladi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O’zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi tоshkеnt aхbоrоt tехnоlоgiyalari univеrsitеti
|
