O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

• O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALARI VAZIRLIGI
• MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
• TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
• QARSHI FILIALI “KOMPYUTER INJINIRINGI” FAKULTETI
• KI-17-22(S) GURUH TALABASINING “ELEKTRONIKA VA SXEMA”FANIDAN TAYYORLAGAN
• 4-MUSTAQIL ISHI
• Bajardi: Choriyeva D Qabul qildi: Jamolova G

• Биполяр транзисторлар (БТ)

Биполяр транзистор ҳақида тушунча

• Биполяр транзистор ҳақида тушунча
• Биполяр транзистор турлари
• Биполяр транзистор иш режимлари
• Биполяр транзисторнинг асосий параметрлари

БИПОЛЯР ТРАНЗИСТОР ТАЪРИФИ

• Биполяр транзистор (БТ) деб ўзаро таъсирлашувчи иккита р-n ўтишдан ташкил топган ва сигналларни ток, кучланиш ёки қувват бўйича кучайтирувчи уч электродли яримўтказгич асбобга айтилади.
• БТда ток ҳосил бўлишида икки хил (биполяр) заряд ташувчилар – электронлар ва коваклар иштирок этади.

Р-N-Р (А) ВА N-Р-N (Б) ТУРЛИ БТ ЛАР ТУЗИЛМАСИ ВА УЛАРНИНГ СХЕМАДА ШАРТЛИ БЕЛГИЛАНИШИ

БТ ЭЛЕКТРОДЛАРИ

• Транзисторнинг кучли легирланган чекка соҳаси (n+-соҳа) эмиттер деб аталади ва у заряд ташувчиларни база деб аталувчи ўрта соҳага (р-соҳа) инжекциялайди. Кейинги чекка соҳа (n-соҳа) коллектор деб аталади. У эмииттерга нисбатан кучсизроқ легирланган бўлиб, заряд ташувчиларни база соҳасидан экстракциялаш учун хизмат қилади. Эмиттер ва база оралиғидаги ўтиш эмиттер ўтиш, коллектор ва база оралиғидаги ўтиш эса коллектор ўтиш деб аталади.

БТ ИШЧИ РЕЖИМЛАРИ

• Ташқи кучланиш манбалари (Uэб, Uкб) ёрдамида эмиттер ўтиш тўғри йўналишда, коллектор ўтиш эса – тескари йўналишда силжийди. Бу ҳолда, транзистор актив ёки нормал режимда ишлайди ва унинг кучайтириш хоссалари намоён бўлади.
• Агар эмиттер ўтиш тескари йўналишда, коллектор ўтиш эса тўғри йўналишда силжиган бўлса, у ҳолда бу транзистор инверс ёки тескари уланган деб аталади.
• Транзистор рақамли схемаларда қўлланилганда у тўйиниш режимида (иккала ўтиш ҳам тўғри йўналишда силжиган), ёки берк режимда (иккала ўтиш тескари силжиган) ишлаши мумкин.