Intеraktiv
rеjimda
ma‘lumotlar
bazasi
bilan
ishlashda
foydalanuvchi muloqot rеjimida ishlaydi, ya‘ni SQL tilidagi so‘rovni kiritadi
va natijani oladi, yangi so‘rovni kiritadi va natijaga ega bo‘ladi va x.k.
Intеraktiv SQLda foydalanuvchi SQL- so‘rovlar va natija intеraktiv rеjimda
olinadi.
Kiritilgan SQL rеjimida
boshqa dasturlash tillarida yaratigan
dasturlardan foydalaniladi. SQL komandalari boshqa birorta tilga (S++S,
Delphi) yozilgan dastur ichiga joylashtiriladi. Bu shunday tillarni
ishlatadigan dasturlarni samarador, quvvatli qiladi. Ular rеlyatsion
ma‘lumotlar bazasi bilan ishlash imkonini bеradi.
Ma‘lumotlar tiplari.
SQL tilida quyidagi asosiy ma‘lumotlar tiplari
ishlatilib, ularning formatlari har xil MBBT lar uchun farq qilishi
mumkin:
INTEGER - butun son (odatda 10 tagacha qiymatli
raqam va ishora).
SMALLINT
- "qisqa butun" (odatda 5 tagacha
qiymatli raqam va ishora).
DECIMAL(p,q) - o‘nli son, p raqam va ishoradan
iborat (0 < p < 16). O‘nli nuqtadan so‘ng raqamlar
soni q orqali beriladi (q < p, agar q = 0 bo‘lsa,
tashlab yuborilishi mumkin).
FLOAT - xaqiqiy son 15 ta qiymatli raqam
va butun darajadan iborat. Daraja MBBT tipi
21
bilan aniqlanadi (masalan, 75 yoki 307).
CHAR(n) - uzunligi o‘zgarmas, n ga teng
bo‘lgan simvolli qator (0 < n < 256).
VARCHAR(n)
- uzunligi o‘zgaruvchi, n
simvoldan oshmagan
TIME
DATE
TIME
MONEY
formatdagi sana ( Subase da ko‘zda tutilgan
bo‘yicha yy/mm/dd); sana maydonlari
bizning
eramizdan
oldin
bir
necha
mingyilliklardan
boshlanuvchi
va
bizning
eramiz
beshinchi-
o‘ninchi
mingyilligi
bilan
cheklangan
xaqiqiy
sanalarni o‘z ichiga olishi mumkin.
-maxsus komanda
orqali
aniqlanuvchi
formatdagi vaqt
(ko‘zda
tutilgan
bo‘yicha
hh.mm.ss).
- sana va vaqt kombinatsiyasi. (Sybase da
TIMESTAMP ).
-maxsus komanda
orqali
aniqlanuvchi
formatdagi pul. Format o‘z ichiga
pul birligi
simvoli ($, rub, ...) va uning joylashuvi (suffiks yoki
prefiks), kasr qism aniqligi va pul qiymatini ko‘rsatish
shartlarini oladi
Jadvallar CREATE TABLE operatori yordamida, tasavvur esa
CREATE VIEW yordamida tuziladi. CREATE TABLE yordamida
tuzilayotgan yangi jadval o‘sha operatorning ustunida kerakli bo‘lgan
cheklashlar ham qo‘yish mumkin. Ba‘zi paytlrada cheklashlarni butun
sxemaga ham qo‘yish to‘g‘ri keladi. Bunday vaziyatlarda CREATE
ASSERTION operator yordamida amalga oshiriladi. Bundan tshqari yana
CREATE CHARACTER SET, CREATE COLLATION va CREATE
TRANSLATION operatorlari mavjud.
SQL buyruqlari Relatsyon ma‘lumotlar bazasi bilan o‘zaro
aloqada bo‘lish uchun standart SQL buyruqlari
1.
CREATE
—
yaratish, 2. SELECT
—
tanlash, 3. INSERT
—
kiritish,
4.
UPDATE —
yangilash, 5.
DELETE –
o‘chirish va
6.
DROP – butunlay o‘chirib tashlash.
Ushbu buyruqlarni tabiatiga qarab quyidagi guruhlarga bo‘lish
mumkin
— DDL — ma'lumotlarni aniqlash tili Nomer Buyruq va tavsif
1 CREATE — YARATMOQ Ma'lumotlar bazasida yangi jadval,
jadval ko‘rinishi yoki boshqa obyekt yaratadi.
2 ALTER – o‘zgartirish kiritish Jadval kabi mavjud ma'lumotlar bazasi
obyektini o‘zgartiradi.
3 DROP Butun jadvalni, jadval ko‘rinishini yoki ma'lumotlar
bazasidagi boshqa obyektlarni yo‘q qiladi.
DML — Ma'lumotlar manipulyatsiyasi tili Nomer Buyruq va tavsif
1 SELECT — TANLASH. Bir yoki bir nechta jadvaldan ma'lum
yozuvlarni olish.
2 INSERT — KIRITMOQ Yozuvni yaratadi.
3 UPDATE — YANGILASH Yozuvlarni o‘zgartiradi.
4 DELETE — O‘chirish Yozuvlarni yo‘q qiladi.
DCL — Ma'lumotlarni boshqarish tili Nomer Buyruq va tavsif
1 GRANT Foydalanuvchi uchun imtiyoz beradi.
2 REVOKE — Qayta ko‘rib chiqing Foydalanuvchiga berilgan
imtiyozlarni
qaytarib
oladi. To‘liq matnni bu yerdan
o‘qing: http://uzinfobiz.ru/sql-haqida-malumot.html
SQL so‘rov tilini o‘rganishni boshlaymiz. Har bir maqolada ma'lum
23
bir sql komandalarini yozib borishga harakat qilaman. Bu so‘rov tili
bevosita ma'lumotlar bazasi(jadvallar)ga bog'liq bo‘
Misollar,
|
