|
O`zbekiston Respublikasi
|
| bet | 4/8 | | Sana | 09.02.2023 | | Hajmi | 2.71 Mb. | | #41709 |
Bog'liq AZO BO\'YOQLAR[1]555555 Nomzodlar uchun savollar, Academic-Data-376201101112, o b-uyIaWKwSawW083bgPcENu9cw4H7E (1), 1 лекция, Soburov Umid, obektivka 72, REJA, 0.1 Integers, Maktabgacha ta\'lim muassasalarida loy ishiga o\'rgatish, mustaqil ish (3), 2-mustaqil ish Muratqulov.X, 7-topshiriq, self study 16, Ijtimoiy psixologiyada ziddiyatlar muammosiMono-aminoxlorotriazin; bir xil xromoforik guruhlariga ega. U o’zida faol xlor va NH2 tutadi (16-rasm). Bu guruhlar dixloro triazinga nisbatan kamroq faoldir. Xromofor va reaktiv guruhni bog'laydigan -NH- bo'yoqning bo'yash xususiyatlariga va eruvchanligiga ta'sir qiladi. Mono va dixloro triazinning bog'lanishi triazin yadrosining azot atomlarining elektron ta'siridan kelib chiqqan holda nukleofil almashtirish mexanizmi orqali amalga oshiriladi. Triazin yadrosining elektron dubletlari gidroksil ionining manfiy zaryadi bilan delokalizatsiya qilingan, shuning uchun uglerod qobig’i elektronlar bilan boyib boradi (17-rasm).
Pirimidinlar
Umuman olganda, di va tri-xlor pirimidin hosilalari, xlorftorpirimidin va ftorpirimidin hosilalaridan iborat:
Trixloro pirimidin; Dixloropirimidin sintezi, bir tomondan, trikloropirimidinni kislota va ishqoriy muhitda kamroq reaktiv va gidrolizga chidamliroq bo'lgan arilamin bilan reaksiyaga kirishishi natijasida olingan. Trixloropirimidin (18-rasm) tetrakloropirimidindagi xlorni arilamin bilan nukleofil almashtirish orqali sintez qilingan. Ushbu turdagi bo'yoqlar tsellyuloza tipidagi to'qimachilik materialida yaxshi mahkamlash uchun qaynash nuqtasiga yetadigan yorug'lik harorati oralig'ini talab qiladi. Ushbu turdagi bo'yoq gidrolizga nisbatan chidamliroq to'qimachilik materiali bilan bog'lanish natijasida hosil bo'lgan.
Xloroftorpirimidin; Ushbu turdagi bo'yoqlarni reaktivligining oshishi xlorni ftor bilan almashtirish orqali amalga oshirildi. To'qimachilik tolasi bilan hosil bo'lgan bog'lanish kislotali muhitda barqarorroq bo'lgan, ammo yorug'lik mavjudligida bu bog'lanish peroksid birikmalari bilan oksidlanishga sezgir bo'ladi. Ushbu turdagi bo'yoqlarni yaxshi mahkamlash uchun ideal harorat 400C va 500C orasida.
Dixlorokinoksalin; Ushbu turdagi bo'yoqlar dixloro pirimidin bo'yoqlari, dixloro triazin bo'yoqlari va diftor pirimidin bo'yoqlariga yuqori reaktivlik bilan ajralib turadi. Peroksidlar ta'sirida va yorug'lik yoki issiqlik mavjudligida tola-bo'yoq birikmasi kuchga nisbatan kamroq chidamli bo'ldi. Yaxshi mahkamlash uchun optimal harorat 500C dir (20-rasm). Ushbu turdagi yadrolarning reaktiv qismi b sulfatoetilsulfon funktsional guruhini (SO2- (CH2)2 -O-SO3Na) o'z ichiga oladi. Ikkinchisi kislotali va neytral muhitda faol bo'lmagan va (21-rasm) da ko'rsatilgan reaksiyaga muvofiq ishqoriy muhitda faol bo'lgan. Sellyuloza tolalari bilan biriktirish mexanizmi sellyuloza efirini hosil qiluvchi nukleofil qo'shilish reaktsiyasi orqali amalga oshirildi ( 22-rasm). Gidroliz reaksiyasi natijasida gidroksietil sulfon hosil bo'ladi. Reaktivlik nuqtai nazaridan, bu turdagi bo'yoq bir tomondan dikloro triazinlar va difluoropirimidinlar kabi yuqori reaktivlikli geterotsiklik tizimlar o'rtasida joylashgan. Boshqa tomondan, monoxlorotriazin yoki trixloropirimidinga asoslangan past reaktivlik. Ushbu bo'yoqlarning yaqinligi galogidrosikliklarga nisbatan past edi. U kislotali muhitda yaxshi suvga chidamliligi bilan ajralib turadi, uning optimal pH-bog'lanish harorati 400 C-600 C oraliqda berilgan. Ushbu turdagi bo'yoqlarni ifodalovchi savdo nomlari orasida Remazol mavjud (23-rasm). Sulfatoetilsulfon guruhi (-O-SO3Na) guruhining mavjudligi tufayli suvda yaxshi eruvchanlikka olib keladi. Ishqoriy muhitda sulfon guruhini olib tashlash reaksiyasidan so'ng, bu eruvchanlik kamaydi va sellyulozaga yaqinlik ortadi.
|
| |
