369
XXIII BOB
.
MOLIYAVIY TASHKILOTLARDA MOLIYAVIY
TEXNOLOGIYALAR XUSUSIYATLARI VA ULARNI JORIY
ETISH
148
.
23.1. Moliyaviy tashkilotlar moliyaviy texnologiyalar
yaratuvchisi va taklif qiluvchisi sifatida.
Oxirgi 10-15 yillikda innovasion
bank mahsulotlari bozorida
bank-moliya institutlaridan boshqa ishtirokchilar paydo bo'ldilar va o'z
maxsulotlarini faol taklif qilmoqdalar. Yangi neobank ishtirokchilar va
startaplarni A.V. Ribakov 3 turga bo'lib o'rganishni taklif qiladi. Ular:
1. FinTech kompaniyalar (Payme, WeFinance, Ripple);
2. Neobanklar (TBC, Tinkoff, Anorbank);
3.
Yirik
texnologik
kompaniyalar
(Google,
Facebook,
Alibaba)
149
.
2007 yilda AQSh ipoteka bozorida boshlangan va keyinchalik
jahon moliyaviy krizis keltirib chiqargan
bankning sifatsiz aktivlari
ta'sirida, insonlarning bankka va uning mahsulotlariga bo'lgan ishonchi
tushib ketdi. Ushbu krizisgacha APPLE kompaniyasi tomonidan
smartfonlarning ishlab chiqilishi va
PayPall kabi loyihalarning
muvaffaqiyati sababli, insonlar o'z to'lovlarini amalga oshirishda
banklardan emas, balki ko'proq ijtimoiy
tarmoqlardan foydalana
boshladilar. Natijada amerikaliklarning bor yo'g'i 28%i Citybankga
ishonch bildirgan bo'lsalar, Amazon va Googlega bo'lgan
ishonchlari
mos ravishda 71% i 64%ni tashkil qildi
150
.
Ya'ni,
kommunikasion
texnologiyalar va ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishning kengayishi va
bankka
bo'lgan
ishonsizlik
natijasida
nobank
tizimi
va
kompaniyalarning moliyaviy mahsulotlari ommalashib bordi. Bunda
turli aloqa vositalaridan keng foydalanish kengayib bordi.
148
Абдурахимова Д.К. Ўзбекистон учун янги ҳисобланган банк маҳсулотларини жорий қилиш:
Иқтисодиёт фанлари бўйча фалсафа доктори (PhD) дисс. автореф. Т.:ТМИ, 2021. 56 б.
149
Рыбаков А.В. Цифровизация классических банков//Control Engineering Россия. –
Москва, 2019. – №3 (81), C. 26-30.
150
Let’s Talk Payments LLC, “Survey Shows Americans Trust Technology Firms More Than
Banks and Retailers” (25 June 2015):
http://letstalkpayments.com
