|
Tadqiqotni oʻtkazish uchun
|
| bet | 5/52 | | Sana | 15.05.2023 | | Hajmi | 308.66 Kb. | | #59817 |
Bog'liq 1 4 sinf oʻquvchilari bilan oʻtkaziladigan psixologik tadbirlar 2012-iyul-sentyabr, Fizika fanidan mustaqil ish, 9-lekciya CifrlıinfXızmeti, anatatsiya, HUSANOV S SLAYD, Ofis dasturlari va ularning yangi imkoniyatlari. Ofis dasturlar , 6-test english, mehmonxona xujaligida xizmatlar sifatini boshqarish, Авр, 1 Ma\'ruzalar 1-qism, Taza Jаqtılаndırıw qurılmаlаrı, lаmpаlаrdıń túri hám tаrmаqqа jаlǵаnıw sхеmаlаrı, 15, Ижара учун (электр), АМАЛ-14...Tadqiqotni oʻtkazish uchun: 21 x 29 sm hajmidagi oq qogʻoz, oʻchirgʻich kerak.
Bolaga: “Iltimos, oʻz oilang rasmini chizib ber” - deb aytiladi. Lekin “oila” nima ekanligi haqida tushuntirilmaydi, chunki tadqiqot oʻtkazishning maqsadi oʻzgaradi. Topshiriqni oʻtkazish uchun vaqt chegaralanmaydi. Topshiriqni bola bajarayotganda quyidagilarga e’tibor berish kerak: tarkiblarni chizish ketma – ketligi, tarkiblarni oʻchirilishi, bolaning izohlarga, his – hayajonga berilishi va xokazo.
Topshiriq bajarib boʻlgandan soʻng bolaga quyidagi savollar beriladi:
1) Aytchi, sen bu rasmda kimlarni chizding?
2) Ular qaerdalar?
3) Ular nima qilyaptilar?
4) Ular xursandmilar, yoki biron narsadan zerikkanmilar?
5) Ulardan qaysi biri baxtli? Nimaga?
6) Ulardan qaysi biri juda baxtsiz? Nimaga?
“Oila rasmi” testini tahlil qilish uchun:
a) bolaning yoshi,
b) oila a’zolarining sonini
v) aka, uka, opa, yoki singillarining yoshini bilish kerak.
Oila rasmining tahlili
1) Bolaning haqiqiy oilasi uning chizgan oila rasmi bilan taqqoslanadi. Oiladagi oʻzaro munosabatlar va undagi muhit ijobiy boʻlsa, bola oiladagi barcha a’zolarning rasmini chizadi. Agar rasmda oila a’zolarining birontasi chizilmagan boʻlsa, demak oilaviy vaziyat mukammal emas.
2) Agar rasmda oilaga taalluqli boʻlmagan odamlarning rasmi chizilgan boʻlsa:
a) e’tiborsizlik, yolgʻizlanib qolish,
b) kuchli katta xavotirlanish darajasi.
3) Odatda bolalar oilaning qaysi bir a’zosi bilan nizoli muammo vujudga kelgan boʻlsa, shuni chizishni unutib qoʻyadilar. Koʻp hollarda aka, uka yoki opa, singillarning rasmini chizmaydilar. Bu bilan bola oilada oʻzining ustunligini, ota va onasining mehriga toʻymaganligini ifodalaydi. Masalan, bola oʻzini ota va onasining oʻrtasida chizib koʻrsatgan, kichik ukasi yoki singlisini esa umuman chizmagan.
4) Agar bola oʻz rasmini chizmagan boʻlsa yoki oilasining oʻrniga faqat oʻzinigina chizsa, demak bu holda oilada umumiy birlikning yoʻqligidan dalolat beradi.
5) Agar oilasining oʻrniga bola hayvonlar va qushlarni chizsa, demak bolaga e’tibor va hissiy muloyimlik yetishmaydi.
6) Agar bola oila a’zolarining rasmini qoʻllari tutashgan va bir qatorda chizgan boʻlsa, demak bu oiladagi psixologik iqlim yaxshi. Agar unday boʻlmasa, demak aksincha.
7) Agar oila a’zolari guruh – guruh boʻlib chizilgan boʻlsa, demak bu oilada kichik guruhlar borligini bildiradi. Masalan, 9 yoshli oʻgʻil bola oʻzini otasi bilan, onasi va opasini esa alohida guruhda chizgan.
8) Oila a’zolarining kiyimlarida koʻp tarkiblarning borligi, rangligi oilaviy munosabatlarning ijobiyligini koʻrsatadi va aksincha oilaviy munosabatlarda adovat boʻlsa, oila a’zolarining gavdalari toʻliq boʻlmay, kiyimsiz yoki tugatilmay chiziladi.
9) Bolalar odatda otasi va onasini juda katta qilib chizadi. Demak, oiladagi munosabatlar tenglik asosida, bola oʻzini oilada kattalardek xis qiladi.
10) Agar bolalar oʻzlarini otasi va onasidan ham katta qilib chizsa, demak bolani oʻz – oʻzini baholash darajasi juda ham yuqori.
11) Agar bola oʻzini boshqa oila a’zolariga nisbatan juda kichik ota – onasi tomonidan gʻamhurlik talab qiladi.
12) Agar bola oʻz rasmini qoʻllarini yuqoriga koʻtargan holda, barmoqlarini uzun qilib chizgan boʻlsa, bu uning tajovuzkorligidan xabar qiladi. Ba’zan bunday rasmlarni yuvosh bolalar ham oʻzining atrofidagi odamlarga nisbatan tajavuzkorona ruhda ekanligi, lekin bu holat yashirinligi ma’lum boʻladi hamda bola kuchli va oʻzgalar ustidan xukmron boʻlish hohishi borligini bildiradi.
13) Agar bola oila a’zolarining qoʻllarini mushtcha tugilgan holda, barmoqlari uzun holatda chizsa, demak u shu oila a’zosining oʻziga nisbatan tajovuzkorligini his qiladi.
14) Agar bola oʻzining tishlarini katta qilib chizgan boʻlsa, demak unda tishlash, baqirish, qoʻpollik qilishga moyillik kuchlidir. Agar bola boshqa oila a’zolarini shunday holatda chizsa, ana shu oila a’zosiga nisbatan qoʻrquv va dushmanlikni his qiladi.
15) Oila rasmi testi bolaning yosh xususiyatlari bilan bogʻliqdir. 3–4 yoshdagi bolalar odam gavdasini chiziqlar bilan toʻliq boʻlmagan holda chizadilar. –8 yoshli bolalarning rasmi esa ancha boyroq boʻlib, gavda tuzilishlari toʻliq, rasmlar tugallangan boʻladi.
Misol uchun 12 yoshli qizchaning chizgan oila rasmiga murojaat qilamiz. Qizning oilasi onasidan, buvisidan va oʻzidan iborat. Qiz rasmda oʻzini, onasini va otasini chizgan. Otasi anchadan beri ular bilan yashamaydi. Bundan shunday xulosa chiqarish mumkin: bola oiladagi umumiy birlikni his qilmaydi, buvisiga nisbatan tajovuzkorlik bor. Onasi bilan oʻzining orasida hissiy iliqlik yoʻq. Rasmda bola otasi bilan birga yashash hohishi borligini yashirincha bildirgan. Bola oʻzini oilada yolgʻiz, yakkalangan holda, hamma tomonidan tashlab qoʻyilganday his qiladi. Ikkinchi misol, 10 yoshli bola oʻz oilasini tasvirlagan. Rasmda barcha oila a’zolari bir – birining qoʻllarini ushlagan holda tasvirlanganlar. Bola oʻzini rasmning markazida chizgan. Rasmni tahlil qilar ekanmiz, oiladagi psixologik iqlim yaxshi ekanligini bilib oldik. Bola oʻzini oilada kerakligini, ota–onasining va oila a’zolarining mehrini his qiladi.
Shunday qilib, bola oʻzini oilada qanday his qilishni bilishini hohlasangiz, unga toza oq qogʻoz bering va oila rasmini chizib berishini iltimos qiling.
|
| |
