 Abu Rayhon Beruniyning ijodida ekologik




Download 1,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/118
Sana22.01.2024
Hajmi1,48 Mb.
#143313
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   118
Bog'liq
Biologiya o‘qitish metodikasi (o‘quv qo‘llanma)

149 
 Abu Rayhon Beruniyning ijodida ekologik. 
 Abu Ali ibn Sinoning ekologik qarashlari. 
 Alisher Navoiy asarlarida ekologiya muammolari. 
 Sohibqiron Amir Temurning ekologik dunyoqarashi. 
 Mirzo Ulug‘bekning dunyo sivilizatsiyasiga qо‘shgan hissasi. 
 Zahiriddin Muhammad Boburning ekologiya fanining rivojiga 
qо‘shgan hissasi. 
Kechada о‘quvchilarning yuqorida qayd etilgan mavzular bо‘yicha 
ma’ruzalari eshitiladi, adabiy-badiiy chiqishlari nazarda tutiladi. 
Jumladan, “Orol dardi-olam dardi” mavzusidagi syujetli-rolli 
kechada syujet tabiatdan olinadi va jamiyatdagi munosabatlar bilan 
uyg‘unlashtiriladi. 
Mazkur kechada Orol – “ona”, Amudaryo va Sirdaryo “ona” ning 
zanjirband “о‘g‘illari”, yomg‘ir, qor, shudring “ona” ning “qizlari” 
siymosini gavdalantiradi. 
Orol - ya’ni, “ona” о‘zining о‘g‘illari bо‘lgan Amudaryo va 
Sirdaryoning diydoriga mushtoq, о‘z dardiga malhamni ulardan kutadi 
va buni she’riy dard bilan ifoda etadi. Izmi о‘zida bо‘lmagan zanjirband 
о‘g‘illar ham ona mehriga zor, lekin har qancha harakat qilishmasin 
onaning huzuriga yeta olmaydi. Tabiat in’om etgan yomg‘ir, qor va 
shudring ona huzurida bо‘lsalar ham uning dardini yengillata 
olmaydilar. Ona va farzand о‘rtasidagi mehr-muhabbat, muruvvat shu 
tariqa ifoda etiladi. 
О‘qituvchi bu kechani о‘tkazish uchun quyidagilarni amalga 
oshirishi zarur: 
 Orol muammolariga oid ma’lumotlarni tо‘plashi; 
 Dars ssenariysini о‘quvchilar va adabiyot о‘qituvchilari bilan 
hamkorlikda tuzishi; 
 Rollar va vazifalarni о‘quvchilar о‘rtasida taqsimlashi; 
 Muammoni hal etish yо‘llarini belgilashi lozim. 
Biologiya о‘qituvchisi maktab pedagogik jamoasi bilan mazkur 
mavzuli kechani mazmunli о‘tkazishi borasida hamkorlikda ish olib 
borishi, mavzuga tegishli sahna kо‘rinishlari, adabiy-badiiy chiqishlarni 


150 
tayyorlashi, ekologiyaga oid hikmatli hikoyalar, rivoyatlar, hadislar va 
maqollar tо‘plashi, ular asosida kecha ssenariysini tayyorlashi lozim. 
“О‘zbekiston ekolog olimlarining fan taraqqiyotiga qо‘shgan 
hissalari”, “О‘zbekistonda biotexnologiya va genetik injeneriya fani 
yutuqlari va kelajagi” mavzulardagi mavzuli kechalarga ilmiy-tadqiqot 
institutlari, ularning filiallari bilan hamkorlikda ish olib borishi, fan 
rivojiga hissa qо‘shgan olimlarning ishlari bilan yaqindan tanishishi, 
kechani о‘tkazish rejasini tuzishi va ma’ruzalar mavzusini tanlashi 
lozim. Shu bilan birga, kecha mavzusiga bog‘liq holda olimlarning chop 
etgan ilmiy ishlari, о‘quv, ilmiy-ommabop adabiyotlarning kо‘rgazmasi, 
mustaqillik davrida qо‘lga kiritilgan yutuqlar va istiqboldagi rejalar aks 
ettirilgan devoriy gazetalar, kechada ishtirok etadigan olimlarning hayot 
faoliyati va fan rivojiga qо‘shgan hissalari haqida ma’ruzalar 
tayyorlanishiga e’tiborni qaratishi zarur.
Ommaviy ravishda olib boriladigan mashg‘ulotlar biologiyani 
о‘qitish samaradorligini oshirish, о‘quvchilarning ilmiy dunyoqarashi, 
fikr yuritish doirasini kengaytirish, qiziqishlari, mustaqilligi, nutq va 
muloqot 
madaniyati, о‘quv va amaliy 
mehnat kо‘nimalarini 
rivojlantirish, о‘quvchi yoshlar ongi va qalbiga milliy istiqlol g‘oyalarini 
singdirish, ularni Vatan va mustaqillik prinsiplariga sadoqat, milliy va 
umuminsoniy qadriyatlarga hurmat ruhida tarbiyalashga zamin yaratadi. 
Xulosa qilib aytganda, biologiya о‘qitishning samaradorligi dars, 
darsdan va sinfdan tashqari ishlar, ekskursiyalarni uzviy ravishda, ular 
о‘rtasidagi mantiqiy bog‘lanishlarni e’tiborga olgan holda tashkil 
etilishiga bog‘liq bо‘ladi. 

Download 1,48 Mb.
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   118




Download 1,48 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



   Abu Rayhon Beruniyning ijodida ekologik

Download 1,48 Mb.
Pdf ko'rish