|
Bakteriyalar xivchinlarining soni va joylashishiga qarab kuyidagi guruhlarga bulinadi
|
| bet | 4/4 | | Sana | 17.02.2024 | | Hajmi | 7.47 Mb. | | #158190 |
Bog'liq 2 Maruza BAKTERIYALARNING SHAKLI, HUJAYRA TUZILISHI VA HARAKATLANISHI rivojlanisj, 1-Ma\'ruza. Gidroksihosilalar Organika-2, 3-Laboratoriya ishidocx, 5- Laboratoriya ishi ABN, borliq, Talabalar uchun qoʻshimcha mablagʻga ega boʻlish imkoniyati , 947-Article Text-2863-1-10-20210419, Dasturiy mantiqiy kontrollerlar-fayllar.org, 5-maruza. Sut ishlab chiqarish jarayonida texnik-kimyoviy nazorat o‘rni, Geghbtasbstrcvttvhth vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv, Dasturiy taminot, Handbook of Food Science and Technology 1 Food Alteration and Food Quality ( PDFDrive ), Konkulyator ishlash prinspi, 150тсутка uz-assistant.uz, Usmonov DilshodbekBakteriyalar xivchinlarining soni va joylashishiga qarab kuyidagi guruhlarga bulinadi; Monotrixlar — bakteriya hujayrasining bir uchida bitta xivchin bo’ladi.; Lofotrix — hujayraning bir uchida bir tup xivchini bo’ladi.; Amfitrix — hujayraning ikki uchida ikki tup xivchin bo’ladi.; Peritrix — hujayraning hamma tomoni xivchin bilan qoplanib, unga peritrix deyiladi.
Bakteriya hujayrasining ichki tuzilishi
Bakteriya hujayrasining ichki qismi asosan:
Bakteriya hujayra devori.
Sitoplazma membranasi.
Sitoplazma.
Nukleoid.
Bakteriya hujayra devori
Hujayra devorining o’zi ham ma’lum qattiqlikga ega. Shu bilan birga u elastiklikka ham ega bo’lib oson bukiladi Hujayra devorini ultratovush va lizotsim fermentlari bilan parchalasa bo’ladi.. Hujayra devori lizotsim bilan parchalanganda u sharsimon shaklga o’tadi. Hujayra devori hujayrani har xil mexaniq ta’sirlardan, osmotik bosimdan saklaydi. Hujayra devori bakteriyani ko’ayishi va bo’linishi, irsiy moddalarning taqsimlanishini ham idora qiladi. Hujayra devorining qalin:ligi 10 - 80 nm bo’lib hujayra massasining 20% ni tashkil etadi. Hujayra devori orqali katta molekulali moddalar kirishi mumkin.
Sitoplazma membranasi.
Uning qalinligi 9 nm cha bo’lib u hujayra devoriga ichki tomondan yopishib turadigan sitoplazmanning tashqi qavat — sitoplazmatik membranasidir. U ikki qalin lipiddan tuzilgan bo’lib, lipidlarning har bir qalin: monomolekular oqsil bilan qoplagandir. Sitoplazmatik membrana hujayra quruq, moddasining 8 — 15% tashkil etadi va 70 — 90% hujayrani lipid qismini tutadi. Sitoplazmatik membrana hujayraga kiradigan va chiqadigan moddalarni boshqarib boradi.
Sitoplazma.
Sitoplazma membrana bilan o’ralgan. U kolloid sistema bo’lib suv, oqsil, yog, uglevodlar, mineral moddalar va boshqalardan tuzilgan. Uning tarkibi bakteriya yoshi, turiga qarab o’zgarib turadi. Unda yana sitoplazmatik membrananing ichki qismi, genetik apparat, ribosomalar, kiritmalar bo’lib bulardan qolgan qismini sitozol tashkil qiladi. Sitozol sitoplazmaning gomogen qismi bo’lib oqsillar, fermentlar, substratlar, eruvchan RNK va boshqa hujayra granulalaridan iboratdir.
Sitoplazma strukturasini o’rganish natijasida uni mayda granulali ekanligini va bu granulalarning diametri 10 — 20 nm ekanligi aniqlandi. Ularning ko’pchiligi ribosomalardir (ribosomalarning 60% RNK va 40% oqsil) ribosomalarni mikdori bitta bakteriyada 5000 dan 50 000 gacha bo’lib ular oqsil sintezini poliribosoma holida olib boradilar.
Nukleoid.
Sitoplazma, yadro ekvivalenti — nukleoid bakteriya hujayrasining markazida joylashgan. Taxminlarga ko’ra hujayraning rivojlanish bosqichiga qarab nukleoid ikki holatda: diskret (uzuq - uzuq ayrim strukturalar) tayoqchasimon yoki xromatin turi (yadro moddasi sitoplazmada dispers holatda yoyilgan) shaklida bo’ladi.. Bakteriya nukleoidini molekula massasi 2 – 3 109 daltonli DNK ga ega. Bu DNK o’ralgan halqa shaklida bo’lib uzunligi 1.1 — 1.4 mkm ni tashkil etadi. U bakteriya xromasomasi (genofor) deyiladi.
Tinch holatdagi bakteriya hujayrasida 1 ta nukleoid bo’lsa, bakteriya hujayrasining bo’linishi oldidan nukleoid ikkita bo’ladi. Bakteriya ko’p ayish fazasini logarifmik davrida esa u to’rtta va undan ham ko’p bo’lishi. mumkin.
E’TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT!
|
| |
