• Ahmad yassaviy
  • Mahmud Zamaxshariy
  • Qohira dagi dunyoga dong‘i ketgan Al-Azhar
  • O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)




    Download 1,04 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet93/154
    Sana27.12.2023
    Hajmi1,04 Mb.
    #128649
    1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   154
    Bog'liq
    7-sinf Ozbekiston tarixi (@tarix)

     
    X–XII asrlarda Movarounnahr 
    va Sharqiy Turkistonda turkiy xalqlarning qadimdan davom 
    etib kelayotgan og‘zaki adabiyoti bilan bir qatorda, yozma 
    adabiyot yuzaga keladi. Qator yirik asarlar bitildi. Ulardan eng 
    nodirlari yusuf Xos Hojibning “Qutadg‘u bilig”, Mahmud 
    Koshg‘ariyning “Devonu lug‘otit–turk”Ahmad yugnakiyning 
    “Hibat ul­haqoyiq”, Ahmad yassaviyning “Hikmat” kabi asar-
    laridir.
    Bu davr turkiy adabiy tili eski o‘zbek va uyg‘ur tillarining 
    vujudga kelishida ham muhim bosqich bo‘ldi.
    Mahmud az-Zamaxshariy.
     
    Abulqosim Mahmud az-
    Zamax shariy 1075-yilda Xorazmning Zamaxshar qishlog‘ida 
    dunyoga kelgan. Ilmga bo‘lgan chanqoqlik uni Buxoro, Marv, 
    Nishopur, Isfahon, Shom, Bag‘dod, Hirot va Makkada hayot 
    kechirib, arab tili va adabiyotini, diniy ilmlarni, xattotlik 
    san’atini, arab maqollari va urf-odatlarini chuqur o‘rganishiga 
    sabab bo‘ldi. U mintaqa geografiyasiga doir ma’lumotlarni 
    to‘playdi.
    Mahmud Zamaxshariy turli soha ilmlariga oid 50 dan 


    99
    ortiq asarlar yozib qoldirdi. Ayniqsa, uning arab tili fonetikasi 
    va morfologiyasiga bag‘ishlangan “Al­Mufassal”, Qur’oni 
    karim tafsiriga oid “Al­Kashshof” asari musulmon olamida 
    mashhurdir. Zamaxshariy “Arab va g‘ayri arablar ustozi”, 
    “Xorazm faxri” 
    kabi sharafli nomlar bilan ulug‘langan. U ko‘p 
    asarlarini Makkada yozganligi uchun “Jorulloh” (“Allohning 
    qo‘shnisi
    ”) degan sharafli nomga muyassar bo‘ladi. Qohiradagi 
    dunyoga dong‘i ketgan Al-Azhar diniy dorilfununining 
    talabalari hozir ham “Al­Kashshof” asosida Qur’oni karimni 
    o‘rganadilar. U, shuningdek, tarixdagi birinchi ko‘p tilli lug‘at – 
    arabcha-forscha-turkiy lug‘atning asoschisi bo‘lgan. Mahmud 

    Download 1,04 Mb.
    1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   154




    Download 1,04 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

    Download 1,04 Mb.
    Pdf ko'rish