• “shod”
  • * Budun – chorvador aholi * Xoqon – buyuk hukmdor, podshoh, imperator * Yabg‘u xoqon – xoqon urug‘idan bo‘lgan yurt hokimi
  • Xoqonlikning bo‘linishi.
  • VI asrning 80-yillari oxirlari
  • “budun” yoki “qora budun”




    Download 0.67 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet14/102
    Sana16.06.2023
    Hajmi0.67 Mb.
    #73535
    1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   102
    Bog'liq
    7-sinf Ozbekiston tarixi (@tarix) ддд
    11D TARJIMAI XOL 111 Men Allaberganov Amirbek Ismoilovich 2001, 2., 3., Mundarija, Ayniqsa, намуна бланкалар, Network Scanner-tdaunukus.uz-20240406-0606, O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsi
    “budun” yoki “qora budun” nomlari bilan yuritilgan. Budun 
    o‘z navbatida qabilalar ittifoqi birlashmasini tashkil etardi. 
    O‘n o‘q budun yoki elning hokimi “yabg‘u” yoki “jabg‘u” 
    nomi bilan atalardi. Yabg‘u darajasiga faqat xoqon urug‘iga 
    qon-qarindosh bo‘lganlargina ko‘tarilardi. O‘n o‘q el sardori 
    bir tuman (ya’ni o‘n ming) suvoriyni safga tortar edi. Bunday 
    harbiy bo‘linmaning tumanboshisi “shod” deb yuritilgan.
    VI asrda Chirchiq, Zarafshon, Qashqadaryo va Amudaryo 
    hav zalarida o‘ndan ortiq voha hokimliklari mavjud edi. Ularning 
    iqti 
    sodiy va siyosiy boshqaruvi mahalliy sulola hukmdorlari 
    qo‘lida qoldirilib, turklar ulardan faqat boj va yasoq undirib 
    olish bilan cheklanadilar.
    * Budun – chorvador aholi
    * Xoqon – buyuk hukmdor, podshoh, imperator
    * Yabg‘u xoqon – xoqon urug‘idan bo‘lgan yurt hokimi
    * Shod – o‘n ming qo‘shin qo‘mondoni
    * Yasoq – dehqonlar va chorvadorlardan olinadigan soliq


    16
    Xoqonlikning bo‘linishi.
     
    Katta-katta qabilalar yoki qabilalar 
    ittifoqi markaziy hokimiyatga bo‘ysunmaslikka intilganlar. Turk 
    xoqonligi tasarrufida bo‘lgan hududlardagi hokimlar mustaqil 
    bo‘lishni istar edilar. Bu omillar xoqonlikning mustahkam 
    mar kazlashgan davlatga aylanishiga imkon bermagan.
    Bo‘ysundirilgan hududlarni mahalliy hokimlar orqali 
    bosh qaruv tartibi xoqonlikni tobora zaiflashtira borgan. 
    Buning ustiga, Vizantiya, Xitoy va eron bilan doimiy 
    raqobat xoqonlik ahvolini yanada og‘irlashtirgan. Oqibatda, 
    Turk xoqonligi VI asrning 80-yillari oxirlarida ikkiga: 
    Sharqiy turk xoqonligi va G‘arbiy turk xoqonligiga bo‘linib 
    ketadi. Buyuk turk xoqonligi barpo etilgan el-yurt Oloy 
    tog‘lari sharqidan to Uzoq Sharqqacha bo‘lgan hudud, ya’ni 
    Janubiy Sibir, Urxun havzasi (Mo‘g‘uliston), Shimoliy Xitoy 

    Download 0.67 Mb.
    1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   102




    Download 0.67 Mb.
    Pdf ko'rish