O‘ZBEKISTONDA
FANLARARO
INNOVATSIYALAR
VA
23-
SON
ILMIY
TADQIQOTLAR
JURNALI
20.10.2023
1.-jadval
NYGining tarkibi taqriban quyidagicha yaqin
MUHOKAMA.
NYGni utilizatsiya qilishning asosiy yo‘llariga gazni qayta ishlash zavodlarida
ishlash, elektr energiyasini generatsiya qilish,
xususiy ehtiyojlarga yoqish, neft
beraoluvchanlikni oshirish uchun (qatlam bosimini saqlab turish) qatlamga qaytadan
haydash, quduqlarni gazlift usulida ishlatish uchun-qazib oluvchi quduqqa haydash
kiradi.
Yo‘ldosh neft gazlarini utilizatsiya qilishning asosiy muammolaridan biri og‘ir
uglevodolrodlarning miqdorining ko‘pligidir. Og‘ir uglevodorodlarni chiqarib yuborish
hisobiga NYGlarini sifatini oshirish uchun bir nechta texnologiyalardan foydalaniladi.
Ulardan biri - NYGni tayyorlashda membranli qurilmalardan foydalanishdir.
Membranli qurilma qo‘llanilganda gazning metanlar soni ko‘p miqdorga oshadi, past
issiqlik
yaratuvchanlik xususiyati, issiqlik samaradorligi va shudring nuqtasini
harorati pasayadi. Membranli uglevodorod qurilmasi yordamida oltingugurtning va
uglerod ikki oksidining konsentratsiyasi gazning oqimida pasaytiriladi.
Yo‘ldosh neft gazlarini utilizatsiya qilishning bir
nechta foydali usullari mavjud,
lekin amaliyotda faqat bir qanchasidan foydalaniladi.
NYG ni utilizatsiya qilishning asosiy usullariga uni komponentlarga ajratish va
ularni eng katta qismini bensizlantirilgan (tabiiy gaz bo‘lib, asosan metan hisoblanadi
va bir qancha miqdorda etandan tashkil topgan) gaz tashkil qiladi. Ikkinchi guruhdagi
komponentlarni yengil uglevodorodlarning keng fraksiyasi (YEUKF) tashkil qiladi.
№
Gaz komponentlari
Hajmiy ulushi,%
1
Metan (
CH
4
)
81
2
Etan (C
2
H
6
)
5
3
Propan (C
3
H
8
)
6
4
i -butan (i - (
C
4
H
10
)
2,5
5
n - butan (n -
C
4
H
10
)
1,5
6
Azot (N
2
)
1,0
7
Nordon gaz (C0
2
)
0,15
8
Boshqa
turdagi gazlar
2,85
