|
To’yinmagan Yоg’ kislotalar
|
| bet | 14/86 | | Sana | 18.04.2023 | | Hajmi | 2.57 Mb. | | #52155 |
Bog'liq portal.guldu.uz-YОG’LAR VA MOYLI XOM ASHYOLAR KIMYOSI Amaliyot hisoboti, Matematik va mantiq elementlari. Predikat va kvantorlar. Reja, 11-prezentaciya, paygambaromiri, O’simliklarning kelib chiqishi ikkilamchi bo’lgan moddalar, Chinlik to‘plami tushunchasining qo‘llanilishi, Bir generatomli birikmalning elektron tuzulishini hisoblash, Gaussian dasturlari, Molekulyar mexanika MM2 dasturi bilan ishlash, Guldona Psixologiya, 10 amaliy, Baxtiyorov Javohir, 15 Web ilova. MVC texnologiyasi, Noorganik ionlar va ularning funksiyasiTo’yinmagan Yоg’ kislotalar ichida tabiatda eng ko’p tarqalgani bu bir, ikki va uch etilen bog’li kislotalardir. Moylar tarkibida bu kislotalar to’yingan Yоg’ kislotalarga nisbatan ancha ko’p miqdorni tashkil etadi. Ko’pincha ularning miqdori umumiy Yоg’ kislotalar miqdorining 90% gacha boradi. Etilen bog’ining uglevodorod radikalining nechanchi uglerodlari orasida joylashganini ko’rsatish uchun, ana shu to’yinmagan uglerodlardan oldingisining (karboksil gruppasiga yaqin turganining) tartib raqami qo’rsatiladi. Chunki karboksil gruppasining uglerodi birinchi raqam bilan belgilanadi. To’yinmagan Yоg’ kislotalar fazoviy sis-, trans- izomerlarga ega bo’lganligi uchun asosan trans- izomerlar formulalari oldida trans- qo’shimchasi yoziladi. Masalan, olein kislotasinig fazoviy izomeri bo’lgan elaidin kislotasi uchun: trans-9- С18Н34O2 .
Bir nechta qo’shbog’ili Yоg’ kislotalarning har bir qo’shbog’i har xil fazoviy to’zilishga ega bo’lgan va qo’shbog’lari zanjirda bir-biriga yaqin (sopryajyonnie) yoki uzoq (izolirovannie) joylashgan izomerlari mavjud. YA’ni birinchi qo’shbog’ sis-, tuzilishda bo’lsa, boshqalari trans- tuzilishga ega bo’lishi mumkin. Tabiiy o’simlik moylarida asosan molekulalarining fazoviy to’zilishi sis- ko’rinishga ega bo’lgan to’yinmagan Yоg’ kislotalar bo’lib, ular xona xaroratida suYuq, Hayvonlar Yоg’larida esa keyingi vaqtlarda trans- to’yinmagan turli Yоg’ kislotalar aniqlandi.
Umuman, etilen bog’li Yоg’ kislotalar bir-biridan molekulalaridagi uglerodlarining soni, qo’shbog’larining soni, qo’shbog’ning uglevodorod zanjiridagi o’rni (pozitsiya izomerlari) hamda molekulalarning fazoviy tuzilishlari (sis-, trans- izomerlar) bilan farq qiladilar.
O’simlik moylari tarkibida ko’proq 18 ta uglerodli to’yinmagan Yоg’ kislotalar uchraydi. Boshqa to’yinmagan Yоg’ kislotalar o’simlik moylari tarkibida siyrak va juda oz miqdorda uchraydilar. Dengiz xayvonlari moylari tarkibida uglerodlari soni S16 dan S24 gacha bo’lgan to’yinmagan Yоg’ kislotalari topilgan. Qo’shbog’larining soniga ko’ra er hayvonlari Yоg’i va o’simlik moylari tarkibida 1 dan 4 gacha qo’shbog’i bo’lgan to’yinmagan Yоg’ kislotalar aniqlangan.
Bir qo’shbog’li Yоg’ kislotalar qatori yoki olein qatori Yоg’ kislota-larining umumiy formulasi - СnН2n-2mO2. (Formulada m-qo’shbog’lar soni.) Bir to’yinmagan olein kislota misolida struktura formulasi :
|
| |
