Pedagogik innovatsiyalar, professional

174 
1 ot kuchi (o.k.) 735 Vt (75 kg. m/s) ga teng. Buning ma’nosi shuki, agar mashina 
75 kg yukni chuqurlikdan 1 sekund vaqt ichida 1 metr masofaga ko‘tarsa, uning 
quvvati 1 o.k. ga teng. 
3.Respublikamizda avtomobilsozlikning rivojlanish bosqichlari 
Respublikamiz mustaqillikka erishgan kundan boshlab Prezidentimiz 
tashabbuslari bilan avtomobil sanoati rivojiga katta e’tibor qaratmoqda. Jumladan, 
1992-yil iyun oyida Janubiy Koreya tashrifi chog‘ida «DAYEWOO» zavodi bilan 
tanishib, hamkorlikda Andijon viloyati Asaka shahrida avtomobil zavodini qurish 
to‘g‘risida Memorandum imzolandi va shu tariqa «UzDAEWOO» zavodiga asos 
solindi. 1996-yil 
19-
iyulda zavod ishga tushishi bilan O‘zbekiston dunyodagi o‘z 
avtomobiliga ega bo‘lgan 28-davlatga aylandi. 
«UzDAEWOO» bu Markaziy Osiyodagi birinchi avtomobil ishlab 
chiqaruvchi zavod hisoblanadi. Zavod jahon standartlari talablariga javob beruvchi 
o‘ta zamonaviy texnologiya bilan jihozlangan bo‘lib, o‘sha vaqtda umumiy 
hisobda yiliga 200 000 dona avtomobil (o‘rta sinfli «NEXIA» avtomobillari - 100 
000 dona, «TICO» avtomobillari - 50 000 dona, «DAMAS» avtomobillari - 50 000 
dona) ishlab chiqarish quvvatiga ega edi. Bu avtomobillarga ehtiyot qism va 
materiallarning o‘zimizda mahalliylashtirish dasturiga asosan ishlab chiqarish joriy 
qilinmoqda. Tinimsiz izlanishlar natijasida «TICO» avtomobili o‘rniga «MATIZ», 
«SPARK», «DAMAS» avtomobilining kuchaytirilgan varianti, «NEXIA» 
avtomobili o‘rniga «NEXIA-2», «LACETTI» avtomobillari ishlab chiqarilib, 
Respublikamiz va chet mamalakatlarda avtoishqibozlar e’tiborini tortmoqda. 
O‘zbekiston avtomobil sanoatini yanada rivojlantirish maqsadida GM 
korparatsiyasi bilan shartnoma tuzilib, zavod «GM-Uzbekiston» qo‘shma 
korxonasiga aylantirildi va quvvati yiliga 250 000 donaga oshirildi. 
Shu bilan bir qatorda 1999-yil Samarqand shahrida O‘zbekiston- Turkiya 
qo‘shma korxonasi «Sam-Koch-avto» zavodidan «OTOYO‘L» markali kichik 
rusumdagi avtobuslar va ixtisoslashtirilgan yuk avtomobillari ishlab chiqarilib, 
ekspluatatsiya qilindi. Keyinchalik bu zavod negizida O‘zbekiston-Yaponiya 
qo‘shma korxonasi «SamAvto» zavodi tashkil etilib, bu zavoddan ham «ISUSI» 
markali kichik rusumdagi avtobuslar va ixtisoslashgan yuk avtomobillari ishlab 
chiqarilib, ekspluatatsiya qilinmoqda. 
Shuningdek, Samarqandda yana bir O‘zbekiston-Germaniya qo‘sh- ma 
korxonasi «MAN» yuk avtomobillari ishlab chiqarishga mo‘ljal- langan zavod o‘z 
ishini boshlab yubordi. 
Avtomobilning yuragi hisoblangan motor dunyoda sanoqli davlatlarda 
ishlab chiqariladi. Shu bois, «GM-MOTOR» zavodi qurilishi bilan O‘zbekiston 
ham shu davlatlar qatoriga qo‘shildi. Zavodning hozirgi kundagi quvvati yiliga 225 
000 dona motor ishlab chiqarishga mo‘ljallangan. 

175 
Mamalakatimizda avtomobil sanoatining rivojlanishiga juda katta e’tibor 
qaratilmoqda, 
jumladan, 
Davlatimiz 
rahbari 
Islom 
Karimov 
Vazirlar 
Mahkamasining 2011-yil 21-yanvarda bo‘lib o‘tgan majlisida olib borilayotgan 
islohotlar ko‘lamiga baho berib: 
«Ozbekistonda avtomobilsozlik Asakadan 
boshlandi. Shu zavodni ochgan kunim - 1996- yil 19-iyulni O‘zbekiston hayoti 
uchun, tarixi uchun baxtli kun deb hisoblayman»
1
degan edilar. Zero, ana shu 
zavodda ishlab chiqarilayotgan sifatli va biri-biridan zamonaviy avtomobillar 
xalqimizni bu sohada ham hech kimdan kam emasligini, aksincha, raqobat 
borasida ko‘plarni lol qoldirayotganligini ko‘rsatadi. 
Istiqlol farzandi sanalmish ushbu qo‘shma korxonada 2000-yilda 30 700ta 
avtomobil ishlab chiqarilgan bo‘lsa, 2010-yil yakunida bu ko‘rsatkich 217 733tani 
tashkil etdi. Ko‘rinib turibdiki, avtomobil ishlab chiqarish keyingi o‘n yil 
oralig‘ida 181 033 donaga yoki 7,1 martaga oshgan. 
Ishlab 
chiqarilayotgan 
«CAPTIVA», 
«YEPICA», 
«TACUMA», 
«LACETTI», «SPARK», «NEXIA», «DAMAS», «MATIZ» singari avtomobillar 
jahon bozorida yurtimiz nomini dunyoga taratmoqda. Masalan: O‘zbekiston 
Rossiya Federatsiyasiga 2005-yilda eng ko‘p avtomobil eksport qilgan davlat 
hisoblandi. 2011 -yilda esa Yaponiya va Germaniyadan so‘ng uchinchi davlat deb 
topildi. 2011-yil Rossiyada «Eng yaxshi avtomobil» sifatida O‘zbekistonda ishlab 
chiqarilgan «SPARK» avtomobili - deb topildi. 
Bir so‘z bilan aytganda «GM-Uzbekiston» qo‘shma korxonasi keyingi o‘n 
yilda mamalakat eksport salohiyatining qariyb 7,6 foiziga oshishiga munosib hissa 
qo‘shmoqda. Eng muhimi dastlabki kezlarda atigi 3 rusumdagi avtomobillar ishlab 
chiqarilardi. Hozirda esa konveyrlarda 8 turdagi avtomobillar ishlab 
chiqarilmoqda. Ayni paytda yana 3 ta loyiha uchun zarur mablag‘lar ajratilgan. 
Endilikda esa ular bosqichma-bosqich amalga oshiriladi. 

Download 19,16 Mb.