Yor
damchi
tormoz
tizimi
qiyalikdan
pastga
harakatlanay
otgan
avtomobil
tezligini
cheklash
uchun xizmat
qiladi.
Yordamchi
tormoz tizimi
to`la massasi
12 tonnadan
ortiq
avtomobillar
ga va totsli
joylarda
foydalanish
mo`ljallangan
avtomobil
hamda
avtobuslarga
o`rnatqiladi.
Har bir
tormoz tizimi
tormoz
mexanizmlari
va tormoz
yuritmasidan
tashkil
topgan
.
456
ISHCHI TORMOZ TIZIMI
To‘xtatib turish tormoz tizimi
1-Tormoz diski; 2-оldi g‘ildirak tormoz mexanizmi skobasi; 3-oldingi kontur; 4-
asosiy tormoz silindri; 5-bachok; 6-vakuum kuchaytirgich; 7- turtkich; 8-tormoz
pedali; 9-ulagich; 10-orqa g‘ildirak tormoz kolodkalari; 11-orqa g‘ildirak tormoz
silindri; 12-orqa kontur; 13-orqa ko‘prik yarim o‘qining g‘ilofi; 14-prujina;15-
bosim rostlagichi; 16-orqa troslar; 17-tenglashtirgich; 18-oldi tros; 19-richag; 20-
daraklagich; 21-to‘xtatib turish tormozining ulagichi; 22-oldingi g‘ildirak tormoz
kolodkasi
457
Yuk avtomobillarda
Tormoz mexanizmlari qoyidagi mezonlar orqali baholanadi
Reversivligi
Muvozanatlashg
ani
Barqarorligi
samaradorligi
Tormoz
mexanizmi
qancha katta
tormoz momenti
hosil qilsa,
shunchalik
samarador
hisoblanadi
Tormoz
mexanizmidagi
ishqalanish
koeffitsiyentining
o`zgarishi (qizishi,
namlanishi,
moylanishi va x.z.
natijasida) tormoz
samaradorligi ta’sir
etmasa, bunday
tormoz mexanizmlari
barqaror hisoblanadi
Tormozlanish
vaqtida tormoz
mexanizmi hosil
qilayotgan
ishqalanish
kuchlari
aylanayotgan
detallarning
tayanchiga
(podshipnikka)
yuklanish hosil
qilmasa, bunday
tormoz
mexanizmlari
muvozanatlashgan
deyiladi
Avtom
obilning
oldinga
va
orqaga
harakati
davomida
tormoz
samaradorlig
i o`zgarmasa
bunday
tormoz
mexanizmlar
i
reversiv
deyiladi.
458
Tormoz mexanizmi – aylanayotgan g‘ildiraklarning burchak tezligini
kamaytirish yoki ularni to‘xtatish va shuning natijasida g‘ildirak bilan yo‘l
orasida tormoz kuchi hosil qilish uchun xizmat qiladi.
Tormoz
mexanizmining turlari
Diskli
Lentali
Barabanli
Kolodka-baraban turidagi tormoz mexanizmlarining
asosiy sxemalari
1-aktiv kolodka 2-passiv kolodka 3-tayanch barmotsi 4-gidrotsilindr
5-ora kolodka 6-sharnir 7-oldingi kolodka 8-keruvchi musht
459
7-ilova.
Diskli tormoz mexanizmi
Lentali-barabanli va diskli tormoz mexanizmlarining sxemalari.
1-aylanuvchi baraban, 2-aylanmas lenta, 3-disk, 4 va 5-kolodkalar
460
Barabanli tormoz mexanizmlarining konstruksiyalari
461
1 va 5- eksssentrik xalqalar, 2-silindr; 3-tayanch disk; 4-qaytaruvchi prujina; 6-
orqa qoplama; 7-skoba; 8-old qoplama; 9-bolt; 10-prujina;
11- ekssentrik; 12- eksssentrik xalqa; 13-ikkita barmoq; 14-gayka;
462
Mexanik tormoz yuritmasi
1-tortqi; 2-reyka; 3,10-roliklar; 4-tros; 5-tortqi; 6-richag; 7-tenglagich; 8,9-troslar;
11,12-orqa tormoz mexanizmlari; 13-richag
6-savol. Gidravlik tormoz yuritmasi.
10-ilova.
Gidravlik yuritmali ishchi tormoz tizimi
463
464
11-ilova.
Tormoz yuritmasini ikkita mustaqil konturga
ajratish usullari
465
12- ilova.
Tormoz tizimining detallari
Asosiy tormoz silindrlari
466
13-ilova.
Tandem tipidagi asosiy tormoz silindri
14-ilova.
Ishchi tormoz silindri
1,5-turtkichlar; 2-korpus; 3-yuqoridagi teshik; 4-manjeta; 6,10-porshenlar;
467
7,9-tayanch xalqalar; 8-pastdagi
teshik
468
16-ilova.
Vakuum kuchaytirgichlarning sxemasi va ishlashi
469
470
471
10-savol: Pnevmatik tormoz yuritmasi.
18-ilova.
Pnevmatik yuritmali ishchi tormoz
tizimi
472
Pnevmatik kuchaytirgichli gidravlik yuritmaning sxemasi
1-havo quvuri; 2-shtok; 3-pedal; 4-tormoz mexanizmlari; 5-asosiy silindr;
6-kuch silindri; 7-kuzatuvchi klapan(taqsimlagich)
473
Kuzatuv mexanizmlarining
sxemasi
474
11-savol: Tormoz kameralari.
22-ilova.
Tormoz kameralarining sxemalari
a)
oddiy; b) prujinali energoakkumulyator
b)
1-membrana; 2-korpus; 3-prujina; 4-shtok; 5-tayanch disk; 6-prujina;
7-porshen; 8-turtkich; 9,10-xavo uchun teshiklar; 11-silindr.
23-ilova.
Prujina energoakkumulyatorli tormoz kamerasi
475
1-vint; 2-trubka; 3-tayanch podshipnik; 4-membrana; 5-korpus; 6-shtok; 7-tayanch
disk;
8-qopqoq; 9-silindr; 10-tayanch; 11-turtkich; 12-porshen; 13-prujina; 14-bobishka.
24-ilova.
Pnevmatik yuritmadagi tormoz kuchlarini rostlagich
1-truba; 2-klapan; 3-val; 4-korpus; 5-moslama; 6-porshen; 7-klapan; 8-membrana;
9-richag; 10-chiqarish egari; 11-sharli tayanch; 12-porshen.
Document Outline
| 