PEDAGOGIKA
2017, 6-son
54
fandagi yangi ma’lumotlarni izlab topish, ularni qayta ishlash va o‘z
faoliyatida qo‘llamaslik;
laboratoriya va amaliy mashg‘ulotlarni samarali tashkil etmaslik;
o‘qitish jarayonida pedagogik va axborot texnologiyalaridan uyg‘un
ravishda foydalanmaslik;
genetikadan masalalar yechish metodikasining to‘liq shakllanmaganligi;
biologik
masalalar
yechish
ko‘nikmalari
yetarlicha
takomillashmaganligini ta’kidlash joiz.
Maktabda faoliyat yurituvchi biologiya fani o‘qituvchilarining bu kabi
muammolari ta’limning sifat va samaradorligini oshirishga to‘sqinlik qiladigan
asosiy sabablardan hisoblanadi. Keltirilgan muammolarning yechimlarini birgina
maqolada yoritish, albatta, mushkul, shu bois, maqolada o‘qituvchining kasbiy
kompetentligini biologik masalalar yechish jarayonida shakllantirishgagina
to‘хtalamiz.
Biologiyadan masalalar yecha olish umumiy o‘rta ta’lim maktabi
o‘quvchilarining
amaliy
hayotda
zarur
bo‘ladigan
eng
muhim
kompetensiyalaridan biri sanaladi. Biologik masalalar deganda, o‘qituvchilar,
asosan, genetika mavzulari bo‘yicha yechiladigan masalalarni tushunishadi.
Genetik masalalar biologiya fanini o‘qitish jarayonida test topshiriqlarini tuzishda
ancha qulay va genetika o‘qitish jarayonida ham muhim ahamiyatga ega.
Biologiyaga oid masalalar – biologik tushunchalar, nazariyalar, qonun-qoidalar
mohiyatini ochib berishga xizmat qiladi
1
.
Olib borilgan tajriba-sinov natijalariga ko‘ra, ko‘pchilik umumiy o‘rta ta’lim
maktablarining biologiya fani o‘qituvchilari oqsillar, yog‘lar, uglevodlar, nuklein
kislotalar, fotosintez va xemosintez, mitoz va meyoz, urug‘lanishga oid kabi
mavzular bo‘yicha masalalarni yechishga qiynalishayotganligi yoki umuman
tushunmasliklari aniqlandi. Bunga sabab o‘z ustida ishlamasliklari va darslarda
tizimli ravishda masalalar yechishni tatbiq etmasligidir. Vaholanki, o‘quvchilarga
ta’lim berish jarayonida nazariy bilimlarni mustahkamlashda hamda ularning
mazmun mohiyatini anglab yetishda biologik masala-mashqlardan foydalanish
asosiy o‘rinda turadi.
2
1
