PEDAGOGIKA
2017, 6-son
57
Yuqoridagi jadvalga e’tibor berilsa, unda 10 ta masaladan 1-masalani
19 nafar (63 %), 3-masalani 26 nafar (87%), 4-masalani 3 nafar (10%),
6-masalani 29 nafar(97%), 7-masalani 8 nafar (26 %) o‘qituvchi to‘g‘ri ishlagan,
2, 5, 8, 9, 10-masalalarni esa o‘qituvchilar umuman yecha olmagan (0%). Bu
ko‘rastkichdan ma’lum bo‘ldiki, umumiy o‘rta ta’lim maktabi o‘qituvchilarida
masalalar yechishga doir kasbiy kompetentlik yetarlicha shakllanmagan.
Quyida o‘qituvchilarning kasbiy kompetentligini takomillashtirishga xizmat
qiladigan masalalar yechimi namuna sifatida keltirildi.
1-masala. Energiya almashinuvi jarayonida 190
molekula ATF va umumiy
14000 kJ energiya hosil bo‘lgan bo‘lsa, glikoliz jarayonidan issiqlik tarzida
tarqalgan energiya miqdorini hisoblab toping.
Yechilishi. Bu masalani yechish jarayonida darslik
va ilmiy manbalardan
olingan ma’lumotlarga asoslaniladi hamda quyidagi amallarni izchillik bilan
bajariladi:
1. Bir molekula glukozaning to‘liq parchalanishidan 2800 kJ energiya hosil
bo‘lishini
nazarda tutsak, u holda glikoliz jarayonidan 200 kJ energiya ajralib
chiqadi. Bu energiyaning 40 % i ATF tarkibida to‘planadi, qolgan qismi esa issiqlik
bo‘lsa,
energiya
almashinuvining anaerob (a),
aerob
(b)
bosqichlarida
ajralgan
energiyaning
miqdorini (kJ) hisoblang?
9
9
2160
gr
glukoza
hosil
bo‘lishida qancha (kJ) ATF
energiyasi
sarflanishini
hisoblang?
30
0
30
1
10
Hujayrada
4320
gr
glukozaning
anaerob
sharoitda
parchalanishidan
hosil bo‘lgan
jami energiya
miqdorini
(kJ)
hisoblab
toping?
30
0
30
