O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
KOMPUTER INJINIRING FAKULTETI
Pedagogika. Psixologiya.
1- topshiriq
Topshirdi:Xalilov Shahobiddin
Guruh raqami: 216-21
Qabul qildi: Normatov Otaxon
Toshkent-2023
Topshiriq-1
1.Insoniyat taraqqiyotining dastlabki bosqichlarida pedagogikaning vujudga
kelishini o’rganish (Esse, Bumerang usullari asosida)
2.Sharq mutafakkirlarining pedagogik g'oyalari bilan tanishish (Case study,
Kichik guruhlarda ishlash usullari asosida)
3. Shaxs rivojlanishining yoshga bog’lik xususiyatlari haqida ma’lumot olish
(Kichik gurhlarda ishlash, B.B.B. usullari asosida)
1. Insoniyatning taraqqiyotining dastlabki bosqichlarida pedagogika, o'rganganing
o'ziga xos usullar bilan vujudga kelganligini o'rganish juda muhimdir. Bu esa,
pedagogikning asosiy asosiy tushunchalari va mazmuni bilan bog'liqdir. Bu ese,
"Esse" va "Bumerang" usullarini o'rniga olib kelishimiz mumkin.
1. Esse usuli:
Esse usuli, pedagogikning o'rganish jarayonida o'quvchining o'z faoliyatini
o'rganishga asoslangan. Bu usulda o'quvchi o'z o'zini o'rganish jarayonida
muvaffaqiyat, xatolar va muammolar haqida yozib olish, o'z fikrlarini ifoda qilish
va o'rganishdan o'tkazgan tajribalarni baholash uchun essa yozadi. Bu usul
o'quvchining o'z fikrlarini tartibga solish, tahlil qilish va o'zini o'zini baholash
imkonini beradi. Bu esa o'quvchining mustaqil o'rganishni oshiradi va o'z fikrlarini
ifoda qilishga imkon beradi.
2. Bumerang usuli:
Bumerang usuli, o'quvchining o'z fikrlarini, savollarini va muammolarini
o'rganishda o'qituvchi bilan hamkorlik qilishga asoslangan. Ushbu usulda o'quvchi
o'z savollarini va muammolarini o'qituvchiga beradi va o'qituvchi esa javob berish
orqali o'quvchining tushunish darajasini oshiradi. Bumerang usuli o'quvchilarning
o'zlarining o'rganish jarayonida aktiv ishtirokini ta'minlaydi va ularga o'zlarini
o'rganishda muvaffaqiyatli bo'lishga imkon beradi.
Shunday qilib, pedagogikada Esse va Bumerang usullari o'quvchining o'zini
o'rganish jarayonida muhim ahamiyatga egadir. Bu usullar o'quvchining mustaqil
o'rganishini oshiradi, o'z fikrlarini ifoda qilish va o'rganishdan o'tkazgan
tajribalarni baholash imkonini beradi. Buning natijasida o'quvchi o'z malakalarini
rivojlantiradi va o'zini yaxshi tushunadi.
2. Sharq mutaffakirlari pedagogik g'oyalarga asoslangan ishlar bilan mashhur.
Ularning o'ziga xos pedagogik g'oyalari va usullari mavjud bo'lib, kichik guruhlarda
ishlash hamda case study (mashhur muammolarni tahlil qilish) usulini o'z ichiga
oladi.
1. Kichik guruhlarda ishlash usullari:
Sharq mutaffakirlari kichik guruhlarda ishlash usullarini o'rganishda muvaffaqiyatli
bo'lganlar. Ularning o'ziga xos usullari mavjud bo'lib, o'quvchilarni qatnashishni
oshirish va ularga o'z fikrlarini ifodalash imkonini berishga intiladi. Kichik
guruhlarda ishlash usullari quyidagilardan iborat bo'lishi mumkin:
- Kooperativ o'rganish: O'quvchilar o'zaro hamkorlik qilib o'rganish jarayonida
ishtirok etishadi. Ular bir-biriga yordam berish, fikrlar almashish va jamoatchilikni
rivojlantirish imkonini beradi.
- Guruh ishlarining tashkillashtirilishi: O'quvchilarga guruhdagi masalalar, vazifalar,
proyektlar yoki tajriba muhokamalari beriladi. Bu usul o'quvchilarni guruh bilan
ishlash, jamoatchilik va liderlik qobiliyatlarini rivojlantirishda yordam beradi.
- Ishbilarmonlik va amaliyot: Kichik guruhlar o'quvchilarni amaliyot va
ishbilarmonlik asosida o'rganishga qo'llab-quvvatlaydi. Bu usulda o'quvchilar
o'zlashtirilgan vazifalarni bajarish, ijodiy ishlar tayyorlash va o'rgangan narsalarni
amaliyotda tatbiq qilish imkonini topadi.
2. Case study (mashhur muammolarni tahlil qilish):
Sharq mutaffakirlari pedagogik jarayonlarda case study usulidan ham
foydalanganlar. Case study, muammolarni tahlil qilish, real hayotdan olingan
misollar yoki qiyosiy holatlarni o'rganishga asoslangan. Bu usulda o'quvchilar
muammolarni o'rganib, ularning sabablarini va halqalarini tahlil qilish uchun o'z
fikrlarini ifodalashadi. Bunday muammolarni tahlil qilish o'quvchilarga muhim
analitik va muammolarni hal qilish qobiliyatlarini rivojlantiradi.
Sharq mutaffakirlari kichik guruhlarda ishlash usullarini va case study usulini
o'quvchilarning g'oyalarini, ijtimoiy tajribalarini va tahlil qilish qobiliyatlarini
rivojlantirish uchun muhim vositalar sifatida qabul qilishadi. Bu usullar
o'quvchilarga o'z fikrlarini ifoda qilish, jamoatchilikni rivojlantirish va
muammolarni hal qilishda yordam beradi.
3.
Shaxsning rivojlanishi yoshga bog'liq xususiyatlarga ega bo'lishi mumkin. Kichik
guruhlarda ishlash va B.B.B. usullari bu rivojlanishni
oshirishga yordam beradigan pedagogik usullardan ba'zilaridir. Quyidagi
ma'lumotlarda shaxsning rivojlanishi uchun yoshga bog'liq xususiyatlarni
ta'riflashni davom ettiraman:
1. Kichik guruhlarda ishlash:
Kichik guruhlar, o'quvchilarning o'zaro aloqalarini rivojlantirish va o'rganish
jarayonida ularga yoshga mos ravishda muhit yaratishga imkon beradi. Yoshga
bog'liq xususiyatlarni kichik guruhlarda ishlash usulida ko'rib chiqish mumkin:
- O'quvchilarning hamkorlik va jamoatchilik rivojlanishi: Kichik guruhlar
o'quvchilarga bir-birlari bilan ishlash, fikrlar almashish, maslahatlashish va o'z
fikrlarini ifodalash imkonini beradi. Bu ularga hamkorlik va jamoatchilik muhitini
yaratish va o'z fikrlarini boshqalarga ifoda qilishni o'rganish imkonini beradi.
- Boshqaruv va liderlik qobiliyatlari rivojlanishi: Kichik guruhlarda o'quvchilar
o'zlarini boshqarish va liderlik qobiliyatlarini rivojlantirish imkonini topishadi.
Ularga guruh ishlarini tashkillashtirish, vazifalarni bajarish, maslahatlashish va
jamoatchilikka rahbarlik qilish muvaffaqiyatli liderlikning belgilari bo'lishini
o'rganish imkonini beradi.
2. B.B.B. usuli:
B.B.B. usuli, o'quvchilarning o'zlashtirilgan vazifalarni bajarish, ishlar bilan bog'lash
va natijalarni baholash jarayonida rivojlanishga yordam beradi. Bu usulda yoshga
bog'liq xususiyatlarni kuzatib chiqish mumkin:
- O'quvchilarning o'zlashtirilgan vazifalarni bajarish orqali o'rganish jarayonida
o'quvchilarning mustaqillik va o'zlashtirilgan vazifalarini bajarish qobiliyatlari
rivojlanadi. Bu ularga o'z fikrlarini amaliyotda ifoda qilish, muammolarni yechish
va yangiliklarni qabul qilish imkonini beradi.
- Ishlar bilan bog'lash o'quvchilarning amaliyot va ishbilarmonlik qobiliyatlarini
rivojlantiradi. Ularga o'z ishlarini tashkillashtirish, ijodiy ishlar tayyorlash va
o'rgangan narsalarni amaliyotda tatbiq qilish imkonini beradi.
- Baholash jarayonida o'quvchilarga o'z natijalarini baholash, muhim tahlil qilish va
o'z fikrlarini mustaqil ravishda baholash imkonini beradi. Bu ularga o'zlarini
rivojlantirish yo'lida kerakli o'zgarishlarni aniqlash va natijalarni qiymatlashish
imkonini beradi.
Shaxsning rivojlanishi uchun kichik guruhlarda ishlash va B.B.B. usullari, yoshga
mos pedagogik usullar sifatida o'quvchilarning o'zlashtirilgan vazifalarni bajarish,
hamkorlik va jamoatchilikni rivojlShaxs rivojlanishining yoshga bog'liq xususiyatlari
haqida ma'lumot olish uchun kichik guruhlarda ishlash va B.B.B. (Bajarish,
Bog'lash, Baholash) usullarini ko'rib chiqishimiz mumkin.
1. Kichik guruhlarda ishlash:
Kichik guruhlar, o'quvchilar o'rtasidagi aloqalarni rivojlantirish va o'rganish
jarayonlarida yoshga mos muhit yaratishga imkon beradi. Bu muhit
o'quvchilarning shaxsiy rivojlanishini ta'minlashda quyidagi yoshga bog'liq
xususiyatlarni oshirishga yordam beradi:
- Hamkorlik va jamoatchilik rivojlanishi: Kichik guruhlar o'quvchilarga boshqalar
bilan hamkorlik qilish, fikrlar almashish, maslahatlashish va o'z fikrlarini ifodalash
imkonini beradi. Bu ularga jamoatchilik muhitini yaratish va o'z fikrlarini
boshqalarga ifoda qilishni o'rganish imkonini beradi.
- Boshqarish va liderlik qobiliyatlari rivojlanishi: Kichik guruhlar o'quvchilarga
boshqarish va liderlik qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi. Ular guruh
ishlarini tashkillashtirish, vazifalarni bajarish, maslahatlashish va jamoatchilikka
rahbarlik qilish jarayonlarida liderlikni o'rganish imkonini beradi.
2. B.B.B. usuli:
B.B.B. usuli, o'quvchilarning o'zlashtirilgan vazifalarni bajarish, ishlar bilan bog'lash
va natijalarni baholash jarayonida rivojlanishga yordam beradi. Bu usulda yoshga
bog'liq xususiyatlarni ta'riflashimiz mumkin:
- O'quvchilarning o'zlashtirilgan vazifalarni bajarish orqali o'rganish jarayonida
o'quvchilarning mustaqillik va o'zlashtirilgan vazifalarini bajarish qobiliyatlari
rivojlanadi. Ular o'z fikrlarini amaliyotda ifodalash, muammolarni yechish va
yangiliklarni qabul qilish imkonini beradi.
- Ishlar bilan bog'lash o'quvchilarning amaliyot va ishbilarmonlik qobiliyatlarini
rivojlantiradi. Ular o'z ishlarini tashkillashtirish, ijodiy ishlar tayyorlash va
o'rgangan narsalarni amaliyotda tatbiq qilish imkonini topishadi.
- Baholash jarayonida o'quvchilarga o'z natijalarini baholash, muhim tahlil qilish va
o'z fikrlarini mustaqil ravishda baholash imkonini beradi. Ular o'zlarini
rivojlantirish yo'lida kerakli o'zgarishlarni aniqlash va natijalarni qiymatlashish
imkonini beradi.
Kichik guruhlarda ishlash va B.B.B. usuli shaxsning rivojlanishini o'quvchilarning
o'zlashtirilgan vazifalarni bajarish, hamkorlik va jamoatchilik rivojlantirish,
boshqarish va liderlik qobiliyatlari, amaliyot va ishbilarmonlik qobiliyatlari, tahlil
qilish va mustaqil baholash jarayonlarida oshiradi. Bu usullar o'quvchilarning
shaxsiy rivojlanishini oshirishga yordam beradi.
|
