|
“PEDAGOGS”
international research journal ISSNBog'liq 98-71-PB“PEDAGOGS”
international research journal ISSN:
2181-4027
_SJIF:
4.995
www.pedagoglar.uz
Volume-26, Issue-2, January - 2023
23
alohida fanlar, yaʼni geografiya, biologiya, fizika (6-sinfdan boshlab), kimyo (7-
sinfdan boshlab) fanlarini oʻzida birlashtiradi.
Tabiiy (SCIENCE) fanlarining yuzga kelishi, afzalliklari va ahamiyati shundan
iboratki, ushbu fan orqali oʻquvchi olamning yaxlit, ajralmas, bir butunligini anglaydi,
ilmiy dunyoqarashi shakllanadi, tadqiqotchilik koʻnikmalari rivojlanadi. Natijada
PISA, TIMSS kabi xalqaro tadqiqotlarda muvaffaqiyatli ishtirok etish imkoniyati
kengayadi. Tabiiy (SCIENCE) fanlar - insonni, uning sog'lig'ini, shuningdek butun
atrof-muhitni: tuproqni, atmosferani, umuman yerni, kosmosni, tabiatni, barcha tirik
va jonsiz jismlarni tashkil etuvchi moddalar va
ularning o'zgarishini o'rganadigan fanlardir.
Tabiatda ro‘y berayotgan hodisa va jarayonlar,
tirik organizmlarning rivojlanish bosqichlari,
tabiat va jamiyat qonunlariga insoniyatning
ko‘rsatadigan ta’sirlari haqida ilmiy va amaliy
bilimlar majmuasi.
O‘quvchining
ichki motivatsiyasining
qanchalik shakllanganligi tabiiy (science) yaʽni, fanlarga qiziqishi, atrof-muhit
muammolarini anglashi va uni hal qilishda muhim qarorlarni qabul qilishni bilishi
hamda tabiiy va ijtimoiy muhitga ta’sirini tahlil qilishda muhim o‘rin egallaydi. Tabiiy
fanlarni oʽzaro integratsiya asosida oʽrganish, o‘quvchilarda tabiatni butun bir borliq
sifatida, olamning yagona manzarasini anglashlariga yo‘naltirmog‘i lozim. Shu bilan
birga, o‘quvchilar inson faoliyatining tabiatga salbiy va ijobiy ta’siri, zamon va makon
miqyosidagi global ekologik muammolarni va tabiat oldida javobgarlik hissini
tushunishi, Shuningdek, sog‘lom turmush tarziga amal qilishlari hamda tabiiy
resurslardan oqilona foydalanish ko‘nikmalarini, tabiat va jamiyat taraqqiyotiga o‘z
hissasini qo‘sha oladigan kompetent shaxsni tarbiyalashni ko‘zda tutadi.
Tabiiy fanlar alohida predmet sifatida o’qitish 1- sinfdan boshlanadi. O’quv
materiali - «Tabiat jismlari», «O’simlik va hayvonot olami», «Sog’ligimizni
saqlaymiz» va «Ekologiya» mavzulariga birlashtirilgan. Tabiiy fanlar bo’yicha dastur
kichik yoshdagi maktab o’quvchilariga faqat jonajon tabiat go’zalligi va
boyliklarinigina emas, balki respublikamizning tabiatini o’rganishga ham ham imkon
beradi. Tabiiy fanlarni o’qitishda o’quvchilarning ilmiy-tabiiy dunyoqarashlarini
shakllantirish va kengaytirish, mantiqiy fikrlashga o’rgatishda har bir dars mavzuyini
bayon qilishga e’tibor beriladi. O’quvchilar topshiriqlarni individual bajarish
jarayonida ularning aqliy faoliyati jalb etiladi, o’z bilimi, kuchi va qobiliyatiga bo’lgan
ishonch ortadi. Buning natijasida har bir shaxs o’z imkoniyati darajasida rivojlanadi.
Shu tarzda tashkil etilgan bilish faoliyatida vaqtdan unumli foydalaniladi. Pirovard
natijada ta’lim samaradorligi ortadi. Ta’limning zamonaviy pedagogik
|
| |
