|
“PEDAGOGS”
international research journal ISSNBog'liq 98-71-PB“PEDAGOGS”
international research journal ISSN:
2181-4027
_SJIF:
4.995
www.pedagoglar.uz
Volume-26, Issue-2, January - 2023
54
lug‘atlar shartlari Birinchi va ikkinchi jahon urushlari, , kamida 30 yil o‘tib ba’zi harbiy
terminlarning qo‘llanilmasligi);
•
Qisqartmalar;
Ko‘p ma’noli harbiy terminlar;
Rasmiy ish uslubi, boshqa funksional uslublar singari, o‘ziga xos kommunikativ
maqsadga ega va shunga mos ravishda o‘ziga xos til uslublariga ega. Shunday qilib,
ishbilarmonlik nutqining asosiy maqsadi ikki tomonning normal munosabatlarini
ta’minlaydigan shartlarni aniqlash, ya’ni ishbilarmonlik nutqining maqsadi ikki tomon
o‘rtasida kelishuvga erishishdir. Bu turli firmalar vakillari o‘rtasidagi ishbilarmonlik
yozishmalariga va davlatlar o‘rtasidagi siyosiy pozitsiyalarni almashishga,
shuningdek, Britaniya armiyasining harbiy nizomlarida qayd etilgan askarning huquq
va majburiyatlarini belgilashga ham tegishli. Bu munosabatlarning barchasi rasmiy
hujjat ko‘rinishida biron bir yo‘l yoki boshqa ifoda topadi - xat, eslatma, bitim, akt,
qonun, nizom va hk. Hatto kelishuv shartlari aniqlanmagan, ammo ifoda etilgan
hujjatlar ham ushbu shartlarning buzilishiga qarshi noroziliklar bildirish biznes
nutqining asosiy vazifasi
ikki yoki undan ko‘p manfaatdor shaxslar yoki tashkilotlar o‘rtasida kelishuvga
erishish bilan bog‘liq. Rasmiy hujjatlar uslubining ushbu asosiy funksiyasi uning
xususiyatlarini belgilaydi.
Rasmiy ish uslubining o‘ziga xos xususiyati uning muayyan uslub
xususiyatlarida aks etadi va faqat harbiy hujjatlarga xos bo‘lganini ko‘rish mumkin.
Ushbu uslub nutqning hukmronlik xususiyatini, uning shaxsiy xususiyatini, aniqligini,
ikki tomonlama izohlash, izchillik, ob’ektivlik, ravshanlik, rasmiyatchilik,
stereotipiklik, o‘ziga xoslik, umumiylik, jiddiylikni istisno etishni nazarda tutadi. Aniq,
ammo asosiy belgilar emas
-
bu kichkina iboralar va atamalarning alohida tizimlari bo‘lib, ular pastki
har bir uslub uchun farq qiladi. Ishbilarmonlik nutqini standartlashtirish (birinchi
navbatda ommaviy standart hujjatlarning tili) rasmiy ish uslubining eng muhim
xususiyatlaridan biridir. Standartlashtirish jarayoni asosan ikki yo‘nalishda
rivojlanmoqda:
a) tayyor, allaqachon ildiz otgan og‘zaki formulalar, stencils, shtamplardan keng
foydalanish (masalan, mos keladigan maqsadlar uchun qisqartirilgan old
qo‘shimchalar bilan standart sintaktik modellar) va hokazo, bu tabiiy hol, chunki bu ish
hujjatlarining odatiy matnlarini tuzish jarayonini sezilarli darajada osonlashtiradi);
b) bir xil so‘zlarni, shakllarni, burilishlarni, konstruksiyalarni tez-tez
takrorlashda, o‘xshash vaziyatlarda fikrlarni ifodalashning bir xil turiga intilishda,
tilning ekspressiv vositalaridan foydalanishni rad etishda
2
.
2
Ismailov G‘. O‘zbek tili terminologik tizimida semantik usulda termin hosil bo‘lishi. Filol.fan.nomz.diss.avtoref.-
Toshkent, 2011.
|
| |
