• SUG‘ORILADIGAN YERLARNING ME’YORIY BAHOSI
  • Tuproqning ball bonitetlari bo‘yicha asosiy qishloq xo‘jalik ekinlarini kadastrli hisoblangan hosildorligi, ts/ga. (1994.10.01.)
  • QISHLOQ XO‘JALIK YERLARNI BAHOLASHNI




    Download 1,91 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet49/62
    Sana24.11.2023
    Hajmi1,91 Mb.
    #104466
    1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   62
    QISHLOQ XO‘JALIK YERLARNI BAHOLASHNI
    VAQTINCHALIK USULI 
    Qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlarni me’yoriy narxini aniqlashning 
    maskur usuli O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998 yil 19 
    mayidagi 120-sonli "1998-2000 yillardagi davrda qishloq xo‘jaligidagi iqtisodiy 
    isloxatlarning 
    chuqurlashtirish 
    dasturini 
    amalga 
    oshirish 
    chora 
    tadbirlari 
    to‘g‘risida"gi qaroriga muvofiq ishlab chiqilgan. Bu usulga ko‘ra yerni me’yoriy 
    baholash mezoni tariqasida tuproq bonitirovkasi, asosiy qishloq xo‘jaligi ekinlarini 
    hisoblab chiqilgan me’yoriy hosildorligi, yalpi mahsulot va sof foyda ko‘rsatkichlari 
    asos bo‘ladi. Bunda quyidagi atamalar va tushunchalar alohida ahamiyat kasb etadi. 
    Shartli kadastrli gektar-ball boniteti, 20 balli, past sifatli yerni mahsuldorligi 
    me’yoriy bo‘lib, g‘o‘za hosili bo‘yicha gektariga 8 tsentnerni tashkil qiladi. 
    Yalpi mahsulot maydon birligidan olingan dehqonchilik mahsulotlarining jami. 
    Kadastrli hisoblangan hosildorlik 100 ball bonitet balli shkalasiga asosan 1-ball 
    bahoga to‘g‘ri keladigan hosil miqdoridan kelib chiqqan ts/ga da ifodalangan qishloq 
    xo‘jalik ekinlarining hisoblangan hosildorligi. 
    SUG‘ORILADIGAN YERLARNING ME’YORIY BAHOSI 
    Sug‘oriladigan yerlarning me’yoriy bahosi negizida tuproqni hosil bilan 
    korrelyatsiyalanuvchi xossalari, sof foyda qiymatini ko‘rsatuvchi shu yerning 
    solishtirma bahosi etadi. Asosiy qishloq xo‘jalik ekinlarining ball bonitetlari asosida 
    kadastrli xasoblangan hosildorligi xilma-xil bo‘ladi, ya’ni ekin turi tuproqning ball 
    bonitetiga bog‘liq bo‘ladi. 


    65 
    36-jadval. 
    Tuproqning ball bonitetlari bo‘yicha asosiy qishloq xo‘jalik ekinlarini kadastrli 
    hisoblangan hosildorligi, ts/ga. (1994.10.01.) 
    Ball bonitet-
    lari 
    ts/ga 
    Paxta 
    Don 
    Beda 
    Don uchun 
    makka 
    Bir yillik o‘tlar 
    Ildiz mevalilar 
    10 


    20 
    7,5 
    30 
    90 
    20 

    12 
    40 
    15,0 
    60 
    180 
    30 
    12 
    18 
    60 
    22,5 
    90 
    270 
    40 
    16 
    24 
    80 
    30,0 
    120 
    360 
    50 
    20 
    30 
    100 
    37,5 
    150 
    450 
    60 
    24 
    36 
    120 
    45,0 
    180 
    540 
    70 
    28 
    42 
    140 
    52,5 
    210 
    630 
    80 
    32 
    48 
    160 
    60,0 
    240 
    720 
    90 
    36 
    54 
    180 
    67,5 
    270 
    810 
    100 
    40 
    60 
    200 
    75,5 
    300 
    900 
    Bir ballning 
    bahosi 
    0,4 
    0,6 
    2,0 
    0,75 
    3,0 
    9,0 
    Bir gektar sug‘oriladigan yerdan olinadigan sof daromad quyidagicha 
    hisoblanadi. 
    100
    xdm
    m yam
    m sd
    R
    S
    F


    (1) 
    F
    msd
    - sug‘oriladigan yerdan olinadigan me’yoriy sof daromad; 
    S
    myam
    - sug‘oriladigan yerning me’yoriy yalpi mahsulot, so‘m; 
    R
    xdm
    - har xil sifatli yerlar foizidan hosil bo‘lgan qishloq xo‘jalik ishlab 
    chiqarishning hisoblangan daromad me’yori. 
    Sug‘oriladigan yerlarning me’yoriy sof daromadi asosiy ekin turi bo‘yicha va 
    asosiy ekinlar bo‘yicha hisoblanishi mumkin. Bunda bir gektar yerdan etakchi ekinlar 
    bo‘yicha aniqlangan me’yoriy yalpi maxsulot, shu ekinlarning kadastrli hisoblangan 
    hosildorligini ishlab chiqish va uni sotish bahosiga tengdir. 
    Asosiy ekin turlarini esa umumiy ekin maydonidan har bir qishloq xo‘jalik 
    ekini bo‘yicha baholarini hisoblab chiqish asosida quyidagicha hisoblanadi.
    Î
    D
    P
    R
    O
    R
    D
    R
    P
    R
    xdm








    3
    2
    1
    1
    (2) 
    Bu yerda: P

    - bir gektar yerdagi paxta xomashyosining qiymati; 
    D - bir gektar yerdagi don mahsulotining qiymati; 
    O - bir gektar yerdagi oziqa ekinining qiymati; 
    R
    1
    ,R
    2
    ,R
    3
    - ekinlarning foiz hisobidagi solishtirma miqdori. 
    Ekin turini solishtirma salmog‘i aniq bo‘lsa, u holda yalpi mahsulotni 
    korrektirovkalash (tuzatish) koeffitsiyentlaridan foydalanish mumkin. 
    37-jadval. 

    Download 1,91 Mb.
    1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   62




    Download 1,91 Mb.
    Pdf ko'rish