Ma’lumotlarni matematik usulda qayta ishlash natijalari




Download 1,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet45/62
Sana24.11.2023
Hajmi1,91 Mb.
#104466
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   62
Ma’lumotlarni matematik usulda qayta ishlash natijalari. 
Gumus 
miqdori, 

Mx. 
Paxta, 
ts/ga 
My. 
O‘rtacha 
hatolik, 
m. 
O‘rta 
kvadratik 
cheklanish, 
δ. 
Aniqlik 
qiymati, 
R, %. 
Variatsiya 
koef-
fitsienti, 
V, %. 
O‘rta-
chani 
ishonch 
darajasi, 

Kuzatish 
soni 
(to‘plam), 

Korre-
lyatsiya 
koeffitsi-
enti, 

1,0 
0,04 
0,19 

19 
25 
18 

21,9 




19,7 
18 
0,63 
Tuproqni tabiiy va iqtisodiy baholashda yuqorida qayd qilinganidek tuproqni 
ayrim xossasi yoki xossalari bilan qishloq xo‘jalik ekinidan olangan hosil o‘rtasidagi 
bog‘lanishlarni topish zarur bo‘ladi. 
Matematik qoidaga ko‘ra ikki kattalik orasidagi to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘lanishga 
korrelyatsion bog‘lanish deyiladi. 
Bu kattalik, ya’ni korrelyatsiya koeffitsiyenti +1 dan -1 gacha oralikda bo‘ladi. 
Plyus belgi bog‘lanishni ijobiyligini, minus belgi esa salbiyligini ko‘rsatadi. 
Korrelyatsiya koeffitsiyenti +1 ga qancha yaqin bo‘lsa, bu ikki ko‘rsatkich 
o‘rtasidagi aloqadorlik shuncha yaqin ekanligidan dalolat beradi. Korrelyatsiya 
koeffitsiyenti 0,51 - 0,70 bo‘lsa aloqadorlik o‘rtacha, 0,71-0,90 oralig‘ida zich, ya’ni 
yaxshi >0,9 bo‘lsa, juda yaxshi hisoblanadi. 
Korrelyatsiya koeffitsiyenti quyidagi formula asosida hisoblanadi. 
2
2






ay
ax
ay
ax
r
Σ ax·au - o‘rta arifmetik qiymatdan ayrilgan har bir omil kattaligi, o‘zaro 
ko‘paytirilganlarni jami. 


60 
Misol tariqasida yuqoridagi gumus uchun olingan maydonlardagi hosildorlik 
bilan gumus miqdori o‘rtasidagi korrelyatsion bog‘lanishlarni ko‘rib chiqishimiz 
mumkin. 
Buning uchun jadval usulidan foydalanish bir muncha qulayliklar yaratadi. 
Demak maxsus (34) jadvalga berilgan qiymatlarni, ya’ni gumus va hosildorlik 
miqdorini joylashtiramiz, hisob kitoblarni shu asnoda davom ettiramiz. Eng avvalo 
har bir omil uchun o‘rta arifmetik qiymatlarni topamiz. 
Olingan natija, ya’ni korrelyatsiya koeffitsiyenti +0,63 ni tashkil qiladi, demak 
bizni sharoitimizda gumus miqdori bilan olingan hosil o‘rtasidagi bog‘liqlik kuchsiz 
bo‘lsada bor, ya’ni gumus miqdori ortishi bilan paxta hosili ham oz bo‘lsada ortadi. 
Korrelyatsiya koeffitsiyentini hatoligi (m
r
) quyidagicha hisoblanadi. 
32
,
0
24
,
4
37
,
0
1
1
2








n
r
m
r
Aloqaning ishonch darajasii (t) 
,
3
97
,
1
32
,
0
63
,
0




r
m
r
t
demak o‘zaro bog‘liqlik mavjud. 
34-jadval. 

Download 1,91 Mb.
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   62




Download 1,91 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Ma’lumotlarni matematik usulda qayta ishlash natijalari

Download 1,91 Mb.
Pdf ko'rish