xavfsizlik qoidalari bajarishini ta’minlash.
Brigadani olib borayotgan ish kategoriyasiga qarab, kuzatuvchida III yoki IV
guruh kvalifikatsiyasi bo‘lishi shart. Ayni qiyin ishlarida, faqat V kategoriyasi bor
xodimini nazorat ostida bajarishi mumkin.
Ishni to‘qri tashkil etish, shu jumladan ish bajaruvchini ustidan kuzatish,
ko‘pincha ish bajarilishni xavfsizligi ta’minlanadi. Kuchlanish ostida turgan qismlarni
qamda balandlikda ish bajarish vaqtida ish joyini o‘zgartirish,
faqat boshqaruvchini
ruxsatidan keyin, amalga oshiriladi. Ayni shu vaqtda kuzatuvchini vazifasi, o‘zi
berayotgan buyruqni to‘qri bajariyotganligini ta’minlashi lozim.
Ish vaqtidagi tanaffuslar, chiqish va tugatish ishlari. Ish bajariyotgan brigadaga
dam olish uchun tanaffus byyuriladi. Tanaffusga chiqishdan oldin brigada boshliqi ish
tugatish to‘qrisida e’lon qiladi. Ish tugatiladi, barcha asbob uskunalari yoqildi, erga
ulangach shtangalar olinadi va barcha xodimlar bir joyga yig‘iladi. Bu jarayonni amalda
oshirilganligini aniqlangandan keyin brigadir tanaffusga chiqishga ruxsat beradi.
Tanaffus tugaganidan keyin ish boshqaruvchi qaytadan ishga kirishishga ruxsat beradi.
Agar naryad (ish vazifasi) o‘zgarilmasdan ish tasnifi o‘zgarilsa, brigadir boshqa
yo‘riqnomani o‘tkazadi va barcha ishchilar naryadga imzo chekishadi. Ish joyiga o‘tish
va ishdan qaytish tartib bo‘yicha tashkil etiladi va nazorat ostida o‘tadi.
Elektr yoritish
moslamalari haqida tushuncha berish, ularning vazifasi, to‘zilishi, xillari va amaliyotda
qo‘llanishini tushuntirish, yonvin xavfliligi va uni oldini olish choralarini ko‘rsatish.
Ularni tanlashda, montaj qilishda va ishlatishda qo‘yiladigan asosiy talablar qaysi
me’yoriy xujjatda ko‘rsatilganligini va asosiy talablarni ko‘rsatish.
YOritish moslamalarining yong‘in xavfliligi asosan ulardagi yoritish manba,
kontakt elementlari va ishga tushirgichlari hisoblanadi.
YOritgichlarda elektr energiyasini yoritish energiyaga aylantirish asosan issiqlik
ajralishi va bu esa lampalarning boshkqa elementlarning yuqori darajada qizishga olib
keladi.
Masalan, nakalli lampalarning quvvatiga qarab o‘rtacha harorati 100-160 S gacha,
ifloslanganlarida esa 300 S gacha qizishi mumkin. Lyuminitsent lampalarda esa 70 -80 S
yoki 100-120 S bo‘lishi mumkin.
Agarda lampalar yakinida yonuvchan materiallar joylashgan bo‘lsa
yoki tegib
qolsa, bunda lampalarning issiqlik haroratlari ularni yonishga olib kelishi mumkin.
Yoritgichlarning Ulash Joylarida Kontaktlarning Bo‘Shligi, Ularning Qizishiga Va
Uchqun Chiqishga Sabab Bo‘Lishi Mumkin.
Elektr Yoritish Moslamalarini Loyiqalashda shuni nazarda to‘tish keraki,
tanlangan moslamalarning hammasi xonaning va tashqi uskunalarning sharoitlarga mos
qilib olinishi kerak.
Nam, chang, zaharli buglar va gazlar yoritgichlarning konstruksiyasiga zarar
etkazmasligi zarur.
Portlash va yonish xavfi bo‘lgan xududlarga ularning darajasi, turi, himoya
darajasi va shunga o‘xshash kursatkichlariga mos qilib tanlanishi shart.
Yoritkichlar Urnatilgan Tarmokdagi Ulagichlar Xonadan Tashqarida Bo‘Lish
Zarur.
Yoritgichlarning
Mahkamlash
Moslamalari
Mustahkam
O‘Rnatilishi
Ta’minlangan Bo‘Lishi Kerak.
Ishdan chiqdan lampalarni faqat o‘chirilgan holatda almashtirish zarur.
Amaliyotda joylarni yoritish uchun xizmat qiladigan, ya’ni umumiy, bir joyni (mestniy)
va qo‘shma (kombinirovanniy) yoritish qurilmalardan tashqari bir xil hollarda avariya va
evakuatsiya yoritish moslamalari ham qo‘llaniladi. Bular quyidagi yoritish turlariga
