1.2. N otekisliklam ing 10 ta nuqtadagi balandligi Rz.
1.3. N azorat qilinayotgan sohadagi eng katta balandlik Rmax-
2. G orizontal yo‘nalishdagi param etrlar.
2.1. Profildagi notekisliklam ing o ‘rta chiziq bo'yicha o ‘rtacha qa-
dam i qiym ati Sm.
2.2. Profildagi notekisliklar balandliklarining o 'rta c h a qadam i
qiymati S.
2.3. Profildagi g'adir-budirlikning nisbiy uzunligi tp.
3. N otekisliklar profilini xarakterlovchi param etrlar (G O ST dan
tashqari).
3.1. Balandliklar c h o ‘qqilarining yum aloqlanish radiuslari.
3.2. N otekisliklar yon tom onlari (profil burchaklari)
qiyalik bur-
chaklari.
1.2-rasm. Sirt g‘adir-budirligining ko'rsatkichlari.
G ‘adir-budirlik notekisliklarining param etrlarini aniqlashda pro-
filning bazoviy uzunligi 1 va profilning o 'rta chizig‘i m tushuncha-
laridan foydalaniladi. Bazoviy uzunlik 1 sirt g'adir-budirligini o ‘l-
chash uchun tanlab olingan uzunlik b o ‘lib
u profilogram m adagi
kamida beshtadan ch o ‘qqi va chuqurligi b o ‘lgan oraliqdan iboratdir.
Profilogram m ada o ‘rta chiziqning geometrik o ‘rnini uning ikkala
tom onidagi g 'ad ir-bu d ir profillar konturlari yuzalari teng b o ‘lishlik
shartidan aniqlanadi:
i
jV(x)<& = 0
y o k i
Fx + F^ + Fs = +-.-Fn + ~ F 2 + FA ...F n
(1.4)
0
Profil chetga chiqishining o ‘rta arifmetik qiymati R a bazoviy
uzunlikdagi ham m a g'adir-budirliklam ing profil o ‘rta
chiziqqa nis-
batan absolut chetga chiqishining o ‘rta arifmetik qiymatiga teng:
bu yerda, Л - bazoviy uzunlik; u - profildagi nuqtalam ing o ‘rta
chiziqdan uzoqligi.
Taqriban integral chekli yig'indi bilan alm ashtirilganda (1.5) ifo-
da quyidagi ko ‘rinishni oladi:
Bunda
i= n - bazoviy uzunlikda olingan nuqtalar soni; Yi -
nuqtaning o ‘rta
chiziqdan uzunligi; Ra - profildagi barcha g‘adir-
budirliklarning o ‘rtacha balandligini xarakterlaydi.
Profil g ‘adir-budirliklari (notekisliklar) balandligi Rz.
Bazoviy uzunlikdagi 5 ta eng yuqori ch o 'q q i v 5 ta past chuqur-
liklam ing o 'rta c h a absolut balandliklarining yig'indisidir:
bu yerda,
Ypi
- profilning
/-chi eng katta c h o ‘qqisining o 'rtach a
chiziqdan
m utlaq uzoqligi, ya’ni balandligi;
Ya
- profilning y-chi
katta chuqurligining o 'rtach a
chiziqdan absolut uzoqligi, ya’ni chu-
qurligi.
Profil notekisliklari eng katta balandligi Rmax chuqurliklar va
balandliklar chiziqlari orasidagi masofadir. Shunday qilib Rmax deb
bazoviy uzunlikdagi balandlik chizig‘i va chuqurlik chizig'i
orasidagi
masofaga aytiladi. R max am alda bazoviy uzunlikdagi eng baland va
eng past nuqtalar balandliklari farqiga teng. Balandlik chizig‘i deb
eng baland c h o ‘qqidan o ‘rta parallel (ekvidistant) o ‘tkazilgan chiziq
qa aytiladi. C huqurlik chizig‘i deb eng past chuqurlikdan o ‘rta
chiziqqa parallel (ekvidistant) o ‘tkazilgan chiziqqa aytiladi.
0
(1.5)
(
1
.
6
)
n
n
(1.7)
Profildagi m ahalliy chiqiqlam ing o 'rta c h a qadam i S bazoviy
uzunlik doirasida proffildagi mahalliy chiqiqlar qadam ining o 'rta c h a
qiymatiga teng:
s —
