287
усуллари ва воситаларини самарали қўллайдиган асосий билимларни
шакллантириш учун шарт-шароитлар яратиш муҳим аҳамиятга эга.
Ушбу соҳада талабалар қуйидагиларни билишлари керак:
● тадқиқот объектининг ҳолатини тавсифловчи кириш ва чиқиш ўзгарувчилари,
константалар ва чекловларни расмийлаштириш усуллари;
● фан соҳасининг математик ва симуляция моделларини ишлаб чиқиш усуллари
● ижтимоий ва иқтисодий жараёнлар ва тизимларни таҳлил қилиш ва тадқиқ
қилиш ёндашувлари;
● иқтисодий жараёнлар ва тизимларни таркибий ва функционал таҳлил қилиш
усуллари;
● мавзу соҳасининг ахборот моделлари учун параметрларни танлаш усуллари;
● илмий тажрибалар ўтказиш ва таҳлил қилиш, тадқиқот натижаларини
статистик баҳолаш учун дастурий воситалар ва усуллар;
● маълумотларни таҳлил қилиш учун мураккаб функциялар;
● симуляция моделларини ишлаб чиқиш учун махсус дастурлар, масалан, Rocwell
Software Arena;
● амалий масалаларни ечиш учун симуляция натижаларини қайта ишлаш ва
таҳлил қилиш тамойиллари.
Ушбу соҳаларни ўрганиш натижасида талабалар қуйидагиларга эга бўлишлари
керак:
● электрон жадвал муҳитида тасодифий ўзгарувчиларни яратиш кўникмалари,
иқтисодий хусусиятларни таҳлил қилиш учун статистик функцияларни қўллаш
кўникмалари;
● Иқтисодий тизимларни симуляция моделлаштириш муҳитида симуляция
моделлаштириш усуллари (Arena, AnyLogic, Simio ва бошқалар);
● иқтисодий тизимларнинг функциялари ва тузилишини оптималлаштириш
йўллари;
● математик моделлаштириш соҳасидаги тадқиқот муаммоларини ҳал қилиш
жараёнида мавҳум фикрлаш, олинган маълумотларни таҳлил қилиш ва
умумлаштириш кўникмалари, иқтисодий ва ахборот жараёнлари;
● тизим моделларини мослаштириш ва оптималлаштириш учун математик
моделлар билан Компьютер тажрибасини ўтказиш кўникмалари;
● тизим динамикасини башорат қилиш усуллари.
Хулоса қилиб айтганда, информaтикa фaни ўқитувчилaрини Компьютер
имитaцион моделлaр aсосидa кaсбий компетенциялaрини шaкллaнтириш
йўналишида олиб борилган илмий тадқиқотлар шуни кўрсатдики бу йўналишда
ҳали етарлича илмий – тадқиқот ишлари олиб борилмаган.