677
Abstract.
Computers can be used to solve a variety of problems.
To exchange
information, you need to use magnetic and compact discs or connect to a public network
with other computers. A set of devices that enable computers to exchange information is
called a computer network. The main capabilities of the network depend on the computers
and information devices connected to the network.
Key words:
Computer, network, information, files, directories, printer, documents,
cables
Axborotni uzatish — bu jismoniy jarayon boʻlib, uning yordamida belgilar (axborot
berishi mumkin boʻlgan maʼlumotlar) makonda koʻchiriladi yoki sub’ektlarning
belgilarga
jismoniy kirishi amalga oshiriladi.
Axborotni uzatish — bu oldindan tashkil etilgan texnikhodisa boʻlib, uning natijasi bir
joyda (axborot manbai deb ataladigan) yoki boshqa joyda (axborot qabul qiluvchi) mavjud
boʻlgan axborotlarlarni takrorlashdir. Ushbu hodisa belgilangan natijani olish uchun taxmin
qilinadigan vaqt oraligʻini nazarda tutadi; bu yerda „axborot“ texnik jihatdan, mavhum yoki
jismoniy ob’ektlarning simvollari, raqamlari, parametrlarining mazmunli toʻplami
sifatida
tushuniladi, ularning yetarli darajadagi „hajmisiz“ boshqarish, omon qolish, koʻngil ochish,
moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish, har qanday boshqa harakatlar, shu jumladan
jinoiy va boshqa vazifalarni hal qilishi mumkin emas.
1-rasm.Axborot uzatish turlari 2-rasm.Axborotni saqlash usullari
Axborot uzatishni amalga oshirish uchun, bir tomondan, „manba“ va „qabul qiluvchi“
oʻrtasida makon va vaqt ichida harakat qilish qobiliyatiga ega boʻlgan „xotira qurilmasi“
yoki „tashuvchi“ boʻlishi kerak. Boshqa tomondan, maʼlumotni „tashuvchi“ga koʻchirish va
undan koʻchirib olish qoidalari va usullari „manba“ va „qabul qiluvchi“ ga oldindan maʼlum
boʻlishi kerak. Uchinchi tomondan, „tashuvchi“ belgilangan manzilga yetib borgunga qadar
(„qabul qiluvchi“ undan maʼlumotni koʻchirib olishni tugatgunga qadar) mavjud boʻlib
turishi kerak.
3-rasm.To‘lqinni tutib olish 4-rasm.Ommaviy tarmoq
Texnologiya rivojlanishining hozirgi bosqichida „tashuvchilar“ sifatida jismoniy
tabiatning ham moddiy-ob’ekti, ham toʻlqinli — maydonli ob’ektlari qoʻllaniladi. Muayyan
678
sharoitlarda uzatiladigan „axborot ob’ektlari“ ning oʻzi (virtual tashuvchilar)
ham tashuvchi
boʻlishi mumkin.
Kundalik amaliyotda maʼlumotni uzatish tavsiflangan sxema boʻyicha ham, „qoʻlda“ ham,
turli xil mashinalar yordamida, koʻplab texnik ilovalar bilan amalga oshiriladi. Og‘zaki
vositalarga nutqlar, yig‘ilishlar, taqdimotlar, ma'ruzalar kiradi.
5-rasm.Axborot tushunchasi
Ushbu usuldan foydalanganda siz raqibingizning tezkor reaktsiyasiga ishonishingiz
mumkin. Suhbat davomida qo‘shimcha noverbal vositalardan foydalanish nutqning ta'sirini
kuchaytirishi mumkin. Bu vositalarga yuz ifodalari, imo-ishoralar kiradi. Biroq,
shu bilan
birga, og‘zaki ma'lumot uzoq muddatli ta'sirga ega emas. Yozma ommaviy axborot
vositalari - maqolalar, hisobotlar, xatlar, eslatmalar, bosma nashrlar va boshqalar.
Va siz
jamoatchilikning tezkor reaktsiyasiga tayanishingiz shart emas. Biroq, afzallik shundaki,
olingan ma'lumot qayta o‘qilishi mumkin, shu bilan ma'lumot o‘zlashtiriladi.
6-rasm.Kompyuter tarmog‘i
7-rasm.Tarmoq qurulmalari
Internet-telefoniya (IP telefoniya) - bu ovozli signallarni uzatish uchun Internetda
qo‘llaniladigan texnologiya. Internet-telefoniya telefon so‘rovlarining
ikkita asosiy turi
mavjud:
1.Kompyuterdan kompyuterga
2.Kompyuterdan telefonga
8-rasm. IP telefoniya ulangan vositalar
