683
Demak, bularni amalga oshirishda bevosita yuqori axborot kommunikatsiya
texnologiyalari asosida
jahon tajribasiga tayanish, uni amalga joriy qilish, onlayn ta’limni
rivojlantirish, uni o‘zbek mentalitetiga moslashtirish zarurati paydo bo‘ldi.
Zamonaviy mobil qurilmalarning texnik xarakteristikalari, ya’ni qurilmalar uchun
yaratilgan maxsus ilovalar va veb-saytlar yordamida ta`lim oluvchilar hamda ta’lim
beruvchilar o‘quv jarayonlarini samarali tashkil etish, o‘quv jarayonlarida zarur
ma’lumotlarga ega bo‘lish kabi qator imkoniyatlarga ega bo‘lishdi.
Mobil sohaga o‘tish bilan ta’lim ushbu muhit sharoitlariga moslashadi, yanada ixcham va
interaktiv bo‘ladi. Shunga ko‘ra, foydalanuvchi odatlari o‘zgarib bormoqda: talabalar
tobora ta’limning sodda, samarali va qiziqarli bo‘lishini istashmoqda.
Mobil qurilmalar uzoq vaqtdan beri mavjud bo‘lgan hamda o‘quv vositalariga ajoyib
qo‘shimcha bo‘lib kelgan. Hozirda taʼlim oluvchilarning deyarli har birida mobil qurilmalar
mavjud hamda ular bu qurilmalardan turli maqsadlarda foydalanishmoqda.
Ushbu mobil
qurilmalardan taʼlim olish maqsadida foydalanish taʼlim olishni osonlashtiradi, vaqtni
tejaydi hamda iqtisodiy jihatdan tejamkorlikni taʼminlaydi.
Bugungi kunda har bir oʻquv jarayonida elektron darsliklar, oʻquv qoʻllanmalardan
foydalanisga boʻlgan talab oshib bormoqda. Elektron darsliklar va qo‘llanmalardan
foydalanish uchun mobil qurilmalar qulay vosita hisoblanadi.
Mobil texnologiyalarning rivojlanishi ta’limni doimiy ravishda o‘zgartiradi. Ta’lim endi
bo‘sh joy yoki stol, kompyuter yoki qimmatbaho darsliklar kabi vositalar bilan
chegaralanmaydi. Buning o‘rniga, ilm olish kuchi har kimning barmoq uchida joylashgan
bo‘lib, darhol kirish va cheksiz imkoniyatlarga ega ega bo‘lishi mumkin.
Bugungi kunda 8 milliarddan ortiq kishi Internetga kiradigan ulangan mobil qurilmaga
va kompyuterga ega. Mobil texnologiyalar bizning yashash tarzimizni o‘zgartirmoqda va bu
bizning o‘rganish uslubimizni o‘zgartira boshlaydi. Simsiz tarmoqlar bilan portativ
hisoblash moslamalarini (iPADS,
noutbuklar, planshetlar, PDA va smartfonlar kabi)
ishlatish mobillik va mobil ta’limga imkon beradi, bu esa o‘qitish va o‘rganishni an’anaviy
sinf xonasidan tashqarida ham kengaytirishga imkon beradi.
Mobil ta’lim, istalgan vaqtda va istalgan joyda o‘rganish uchun mobil texnologiyalardan
yakka o‘zi yoki boshqa axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) bilan birgalikda
foydalanishni o‘z ichiga oladi. Ta’lim turli shakllarda bo‘lishi mumkin: odamlar mobil
qurilmalardan ta’lim resurslariga kirish, boshqalar bilan muloqot qilish yoki sinf ichida va
tashqarisida tarkib yaratish uchun foydalanishlari mumkin. Mobil ta’lim shuningdek,
maktab tizimlarini samarali boshqarish va maktablar va oilalar o‘rtasidagi aloqani
yaxshilash kabi keng qamrovli ta’lim maqsadlarini qo‘llab-quvvatlashni o‘z ichiga oladi.
E’tibor bering, mobil qurilmalar maxsus qo‘shimchalarsiz - mobil ilovalarsiz unchalik
foydali bo‘lmaydi. Ta’limda mobil ilovalarning ahamiyati tobora ortib bormoqda va buning
asosiy sababi ular taqdim etayotgan imkoniyatlardir:
-
o‘quvchilarning dars davomida va sinfdan tashqari ishlarda topshiriqlar bo‘yicha
birgalikdagi ishi;
-
fayllarni almashtirish;
-
masofaviy ta’limni tashkil etish va ota-onalar bilan o‘zaro aloqalar.
Mobil ilova nima? Mobil ilova - bu ma’lum bir platformada o‘rnatilgan, bu sizga turli xil
harakatlarni amalga oshirishga imkon beradigan ma’lum funktsiyalarga ega dastur.
Ta’lim uchun mobil ilovalarning ahamiyati nafaqat yangi texnologiyalar nuqtai
nazaridan ularning umumiy
mavjudligi va jozibadorligi, balki ular taqdim etayotgan
imkoniyatlar tufayli ham ortib bormoqda: talabalarning topshiriqlar bo‘yicha birgalikdagi
ishlashi, maktabdan tashqarida o‘rganish, hamma gapirish, qatnashish imkoniyatiga ega
(aksincha qo‘l ko‘tarish bilan).
Ta’lim muassasalari uchun mobil ilovalardan foydalanish quyidagilarga imkon beradi:
-
talabalar bilim darajasi ustidan yagona nazoratni amalga oshirish;
684
-
test va testlarni o‘tkazishni soddalashtirish;
-
ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilari o‘rtasida ma’lumot almashishni
tezlashtirish, o‘qituvchilar va talabalar o‘rtasidagi o‘zaro ta’sir jarayonini soddalashtirish;
-
o‘quv jarayonini jadallashtirish va modernizatsiyalashni amalga oshirish;
-
tarqatilgan ta’lim
manbasini tashkil etish;
-
o‘quv jarayoni ishtirokchilarining joylashuvi to‘g‘risida ma’lumot bermasdan
talabalarning birgalikdagi faoliyatini ta’minlash;
-
o‘quv, uslubiy va ma’lumotnomalarning shaxsiy media-kutubxonasi sifatida mobil
qurilmadan foydalanish;
-
ta’lim va tadqiqot maqsadida mobil qurilmani ta’lim muassasasi tarmog‘idagi
qurilmalarga ulash;
-
Ta’lim va ilmiy tadqiqotlar uchun mobil ilovalar va o‘rnatilgan sensorlardan
foydalanish, atrof-muhit to‘g‘risida ma’lumot to‘plash.
Ta’limga mo‘ljallangan mobil ilovalar haqida gapirganda, ularning talabalar va
o‘qituvchilar, ta’lim faoliyati ko‘rsatkichlari haqida ma’lumotni saqlash uchun yagona
axborot maydoni sifatida foydalaniladigan bulutli xizmatlardan foydalanish imkoniyatlarini
ta’kidlash kerak.
Hozirgi vaqtda bolalar alifbosidan tortib, o‘z-o‘zini o‘rganish uchun,
Muloqot qilish
uchun, shuningdek mobil ta’lim uchun qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan mobil ilovalarning
turlari juda ko‘p.
Eng mashhur dasturlarning ro‘yxati 1-jadvalda keltirib o‘tamiz:
