• Jurayev Xusniddin Madatovich 3
  • Keywords: barley, grain, breeding, variety, sample, source, quality, protein, productivity, diseases, resistance. Kirish
    		•

    Qarshi muhandislik-iqtisodiyot




    Download 26 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet118/157
    Sana01.08.2024
    Hajmi26 Mb.
    #269016
    1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   157
    Bog'liq
    1. Ж.Н.Узоқов MAXSUS SON 2023-1 мақола нашрга чиқди.

     
    UDC: 633.16; 633.256 
     
    VARIETIES AND HYBRIDS OF BARLEY AND BREEDING WORK 
     
    Sarmanov Sherzod Shermamatovich
     1
    -
    doctor of Philosophy in agricultural sciences, PhD 
    Mirzaev Nuriddin Fayzullaevich
    2
    - doctor of Philosophy in agricultural sciences, PhD 
    Jurayev Xusniddin Madatovich
    3
    - master’s student 
    1
    Research Institute of Agriculture in the southern Regions, Karshi city, Uzbekistan 
    2
    Karshi institute of irrigation and Agrotechnotogy at the National Research University "TIIAME", 
    Karshi city, Uzbekistan 
    3
    Tashkent State Agrarian University, Tashkent city, Uzbekistan 
    Abstract. 
    10-15% of the barley grown in our country is used as a raw material for the food 
    industry, barley grain contains a lot of quickly digestible carbohydrates, various amino acids, proteins 
    and minerals. Positive results can be achieved by using all available opportunities to increase the yield 
    and quality of grain in grain farming, primarily by studying its biological properties and using high-
    yielding varieties. The Southern Research Institute of Agriculture is conducting a number of scientific 
    studies on the creation and selection of promising barley varieties. For the 2022 harvest, 81 hybrids 
    in 27 combinations were planted and studied, of which selection work was carried out in 18 
    combinations at the F1 junction, in 9 combinations at the F2-F4 5% mid-season junctions. 68% and 
    27% of late-ripening hybrids were identified and 48 hybrids were selected for the next stages of 
    selection. 
    Keywords:
    barley, grain, breeding, variety, sample, source, quality, protein, productivity, 
    diseases, resistance. 
     
    Kirish 
     
    Mamlakatimiz g‘allakorlari yalpi don salmog‘ini oshirish uchun astoydil mehnat qilmoqdalar. 
    Jumladan, arpa sug‘oriladigan va lalmi yerlarda yetishtiriladigan asososiy yem-xashak ekini 
    hisoblanadi, shuningdek, arpa oziq-ovqat sanoatida ham keng qo‘llaniladi. Arpa doni oziq
    sifatining yuqori bo‘lishi bilan birga uning kimyoviy tarkibi boshqa ekinlardan farq
    qiladi. Ayniqsa oqsil miqdori boshqa ekinlarga (bug‘doy, suli, tariq) nisbatan ko‘p. 
    O‘zbekiston Respublikasi hudida ekish uchun tavsiya etilgan Davlat reestirga kiritilgan
    barcha arpa navlari O‘zbekiston seleksiyasida yaratilgan. Shu bilan birgalikda biologik
    imkoniyatlaridan to‘liq holda foydalanish, erta pishar, sho‘rga, qirg‘oqchilikka, issiqqa, sovuqqa, 
    yotib qolishga, kasalliklarga chidamli navlar yaratish borasida ancha ishlar qilishga to‘g‘ri
    keladi. 
    Shu boisdan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 23-oktabrdagi “O‘zbekiston 
    Respublikasi qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning 2020-2030 yillarga mo‘ljallangan strategiyasini 
    tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-5853 son Farmoni qishloq xo‘jaligida iqtisodiy islohotlarning izchil 
    o‘tkazilishida, aholining turmush farovonligini tubdan yaxshilashda olimlar oldiga muhim masalalar 
    qo‘ydi [1]
    .
    O‘tkazilayotgan ilmiy izlanishlar, ilg‘or ho‘jaliklar tajribalari sug‘oriladigan maydonlarda 
    hosildorlikni 50-60 s/ga, lalmi maydonlarda esa hosildorlikni 25-30 s/ga va undan ham oshirish 
    imkoniyatlari mavjudligini ko‘rsatmoqda. Ammo, keyingi yillarda sug‘oriladigan yerlarda arpa 

     INNOVATSION TEXNOLOGIYALAR Maxsus son, 2023-yil, dekabr 
    ISSN 2181-4732 
    114 
    hosildorligi gektaridan o‘rtacha 25-30 s/ga, lalmi maydonlarda 12-15 s/ga dan oshmayotganligi 
    aniqlandi. Yetishtirilayotgan donning sifati esa ko‘p hollarda yem-xashak uchun to‘g‘ri 
    kelayotganligi, pivoboplik va oziq-ovqat (perilovka, arpa yormasi va boshqalar) mahsulotlari ishlab 
    chiqarish sanoatining talablariga to‘liq javob bermayyotganligini ko‘rsatmoqda [5]
    .
    G‘allachilikda don hosildorligi va sifatini oshirishda mavjud bo‘lgan barcha imkoniyatlardan, 
    birinchi navbatda, yuqori mahsuldor navlardan foydalanish, ularni biologik xususiyatlarini o‘rganib, 
    ular bilan to‘g‘ri munosabatda bo‘lish, ijobiy natijalarga erishish yo‘lida boshlang‘ich manbalar 
    yaratish dolzarb masalalardan biri bo‘lib hisoblanadi [2-3]
    .
    Ammo har qanday yaxshi nav ham ekish sifati yuqori bo‘lgan yuqori navdor urug‘likdan 
    ekilganda hamda urug‘larni ko‘paytirish jarayonida barcha agrotexnika qoidalariga to‘g‘ri amal 
    qilinsa, kasallik va hasharotlardan holi bo‘lsa, u hech qachon o‘z irsiy xususiyatlarini, potensial 
    hosildorlik imkoniyatlarini yo‘qotmaydi [4]

    Download 26 Mb.
    1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   157




    Download 26 Mb.
    Pdf ko'rish