22
markaziy qо‘llab quvvatlash korxona uchun bir necha о‘zaro bog‘liq bо‘lmagan
axborot tizimlarida yanada iqtisodiy usul hisoblanadi. Kelgusida bu ham samara
beradi, yangi tadbiq etilgan axborot tizimlarini vositalari iqtisodida ifodalanadi.
Mavjud adekvat MMA bazalari va zarur ma’lumotnomalarni dastlabki tayyorlash
korxonadagi boshqa AT-loyihalarni tadbiq etish bilan bog‘liq moliyaviy
yuklamalarni kamayishiga olib keladi.
MAT yagona tizimidan foydalanish sо‘rovnoma xizmati sifatining
yaxshilanishiga
olib keladi, ma’lumotlar butun, faol va ziddiyatlarsiz bо‘ladi.
Natijada eski va yaxlit bо‘lmagan axborotdan foydalanish natijasida bо‘ladigan
extimoliy moliyaviy yо‘qotishlar hajmi kamayadi.
Nihoyat, MAT yagona tizimidan foydalanish tashkilotga yagona axborot
muhitini yaratish imkonini beradi. Turli avtomatlashtirilgan tizimlar о‘rtasida tezkor
ma’lumot almashish imkoniyati paydo bо‘ladi, tashkilot barcha tuzilmasining
kelishilgan ish sharoiti yaxshilanadi.
AKTni oʻquv jarayoniga kiritish nimaga olib keladi?
Ta’lim jarayoniga axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish
jarayoni
jamiyatni
axborotlashtirishning
bir
qismidir.
Birinchidan,
biz
axborotlashtirish nimani anglatishini aniqlaymiz va axborot-kommunikatsiya
texnologiyalariga ta’rif beramiz.
Zamonaviy jamiyatni axborotlashtirish,
shuningdek, ta’lim faoliyatining
barcha shakllari zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini (AKT)
takomillashtirish va ommaviy tarqatish jarayonlari bilan tavsiflanadi.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) - axborotni uzatish, saqlash,
toʻplash va tarqatishning turli xil qurilmalari, mexanizmlari, usullari va
algoritmlarini tavsiflovchi umumlashtiruvchi tushuncha.
Bunday texnologiyalar axborotni uzatish va oʻqituvchi va talabaning
zamonaviy ochiq va masofaviy ta’lim tizimlarida oʻzaro ta’sirini ta’minlash uchun
faol qoʻllaniladi.
Shu
bilan birga, axborot-kommunikatsiya (AK) texnologiyalari kunduzgi
oʻquv jarayonida qoʻllaniladi. Eng koʻp ishlatiladigan texnologiyalarga quyidagilar
kiradi:
kompyuter va multimedia proektori yordamida namoyish etiladigan
elektron darsliklar va qoʻllanmalar;
interfaol doskalar;
elektron entsiklopediyalar, ma’lumotnomalar, darsliklar va qoʻllanmalar;
trenajyorlar va sinov dasturlari;
internetning ta’lim resurslari;
Rasmlar va rasmlar bilan DVD va CD disklar;
23
Video va audio uskunalar;
Elektron laboratoriya maydonchalari.
Ta’limning har qanday shaklida AK texnologiyalaridan
foydalanishning
ijobiy va salbiy tomonlarini koʻrib chiqing.
Taroziga soling:
Qog’oz tashuvchilarning ulkan tejamkorligi, bu sayyoramizning oʻrmon
resurslariga kamroq xarajatlarni keltirib chiqaradi;
Oʻquv materiallarini namoyish qilish chegaralarini kengaytirish;
Hujjatlarni tayyorlashda oʻqituvchining ishini engillashtirish;
Talabalar uchun uydan ishlash imkoniyati, agar kerak boʻlsa, Skype
darslarining jonli translyatsiyalari orqali.
Kamchiliklari:
Ta’lim
jarayonining
energiya
resurslari
(elektr
energiyasi)bilan
ta’minlanishiga bog’liqligi;
Koʻp sonli zamonaviy va qimmat uskunalarga ehtiyoj;
Ishda ishlatiladigan uskunalarga qimmat texnik xizmat koʻrsatish.
Ta’lim jarayonida AK texnologiyalaridan foydalanishning asosiy va
shubhasiz argumenti bu oʻquv materialini namoyish
qilish imkoniyatlarining
chegaralarini kengaytirishdir. Hozirgi vaqtda bu juda dolzarb.
Yadro fizikasi, optik texnologiyalar, kimyo sanoati va inson hayotining
boshqa koʻplab tarmoqlari va texnologiyalarining rivojlanishi talabalar va talabalar
tomonidan ilg’or texnologiyalar bilan tanishish va oʻrganish zarurligiga olib keldi.
Men oddiy bir misol keltiraman: "inson koʻzi aslida ma’lumot uzatuvchi
elektromagnit toʻlqinlarning tarqalishini koʻrib chiqa olmaydi. Kompyuter
texnologiyalari bu boʻshliqni bartaraf etishga qodir
va har kuni hamma joyda va
hamma joyda axborot uzatish qanday sodir boʻlishini aniq koʻrsatib beradi"
AK texnologiyalarini joriy etish umumta’lim, oʻrta va oliy oʻquv yurtlarida
oʻquv jarayonini oʻtkazish uchun koʻproq imkoniyatlar ochadi. Mana bu
imkoniyatlardan ba’zilari:
Talabaning elektron kundaligiga, baholash statistikasiga, uy vazifalariga
va oʻtgan material mavzulariga ochiq kirish (Login va parol bilan);
Talabaga “bulut” bulutli xizmatlaridan foydalangan holda taqdimotlar va
videolar shaklida bajarilgan uy vazifalarini namoyish etish imkoniyati beriladi
Mail.ru va Microsoft OneDrive. Bu yoʻlda yoʻqolishi
yoki unutilishi mumkin
boʻlgan elektron vositani (flesh-karta, CD-disk) uy vazifasini taqdim etish zanjiridan
chiqarib tashlaydi. Ammo talabaga bunday imkoniyatni berish uchun maktab
kompyuterlarining Internetga barqaror ulanishi talab qilinadi.
24
Elektron kundalik, elektron sinf jurnali, uy vazifalariga kirish va
boshqalarni oʻz ichiga olgan maktab portallari.bu qog’oz ommaviy axborot
vositalarini oʻquv jarayonining aylanmasidan chiqarib tashlashga imkon beradi.
Reaktivlar va elektr energiyasi bilan bevosita
ishlashdan tashqari
laboratoriya ishlari, tajribalar yoki daqiqali tajribalar oʻtkazish. Bu elektr toki
urishining noxush oqibatlarini, zaharli tutun bilan zaharlanishni, kimyoviy
kuyishlarni va boshqalarni yoʻq qiladi.bundan tashqari,
kompyuter yordamida
tajriba oʻtkazish natijasida talaba har doim kerakli natijaga olib keladi. Agar kislota
ta’sirida litmus testi qizil rangga aylanishi kerak boʻlsa, bu sodir boʻladi. Aslida,
biror narsa notoʻg’ri ketishi mumkin. Masalan: litmus qog’ozi juda eski va reaktsiya
toʻg’ri ketmaydi. Bularning barchasi laboratoriya ishlarida notoʻg’ri kuzatuvlar va
xulosalarga olib keladi.
Xulosa qilamizki, hozirgi vaqtda ta’lim jarayonida AKTdan foydalanish juda
muhim va juda zarurdir.
