|
dag'al bo‘lsa, uning hosil qiluvchi mexanik ta’siri shuncha katta b o ia d i va
Pdf ko'rish
|
| bet | 140/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotdag'al bo‘lsa, uning hosil qiluvchi mexanik ta’siri shuncha katta b o ia d i va
ichaklaming harakati ham shunchalik kuchli boiadi.
Ichaklaming silliq muskullari shilliq pardani kislotalar, ishqorlar va
tuzlar bilan ximiyaviy qo‘zg ‘atilishi natijasida ham qisqaradi. Kuchsiz
kislota va m e’da shirasi qisqarishni tezlashtirsa, konsentrasiyalangan
kislota esa uni tormozlaydi. Ionlantimvchi nurlanish ichaklar harakatini
tormozlaydi.
Bosh miya katta yarim sharlari po‘stlog‘ini oldingi qismi
qo‘zg ‘atilganida m e’da va ichaklaming silliq muskullarni perestaltikasiga
ta’sir ko‘rsatadi, perestaltika qo‘zg ‘atiladi yoki tormozlanadi. Sfmkterlar
ochiladi yoki yopiladi. Oraliq miya ham qo‘z g ‘atilganida m e’da va
ichaklaming qisqarishini yoki bo‘shashini chaqiradi.
Odamlarda ovqat hazm qilish jarayoni iste’mol qilinayotgan ozuqa
turiga-o‘simlik, hayvonot, aralash ozuqaliligiga qarab 1-2 kecha-kunduz
davom etadi. Ana shu vaqtning teng yarmi ozuqa massalarini y o ‘g ‘on
ichaklarda harakatlanishi uchun sarflanadi, chunki y o ‘g ‘on ichaklarda
muskullar juda kuchsiz rivojlanganligi sababli oziq massalar juda sekin
harakatlanadi.
Y o ‘g ‘on ichaklarda suv so ‘riladi va shilimshiq modda ishtirokida
najas (fekaliy) shakllanadi. Najasning rangi uning tarkibidagi pigmentlarga
b o g iiq boiadi. Najasning tarkibiga hazm bolm agan moddalar, shilimshiq
va katta miqdordagi bakteriyalar kiradi. Y o ‘g ‘on ichak ichidagi massalar
196
uning ikkita sfinkterlarini qisqarganligi sababli tashqariga chiqih ketmaydi.
Ichki sfmkter-silliq muskullardan tashkil topgan b o isa , tashqi -
ko'ndalang targil muskullardan tashkil topgan boiadi.
|
| |
