katta miqdorda suv yo‘qotilgandaYu,ko‘ch!i ter ajraiganida,tana harorati
ko‘tarilganida uning ranggi qizg‘ishroq boiadi.
Odamlar siydigi qonga nisbatan biroz kislotaliroq,ya’ni kuchsiz
kislotali muhitga ega: odam siydigining muhiti pH-4,7 dan 6,5 gacha
o‘zgarib to‘radi.Siydikning reaksiyasi qon tarkibidagi kislotalar va
ishqorlarning miqdorini ortib ketishiga bogiiq.Ortiqcha kislotalar va
ishqorlarning siydik bilan chiqarilishi,qonning mutadil reaksiyasini
ta’minlydi.
Aksariyat hayvonlar siydigi tiniq, sarg‘ish tusda boiadi. Siydikning
rangi tarkibidagi pigmentlarga (uroxrom, urobilin, iste’mol qilinayotgan
ozuqa pigmentlariga), ajralayotgan siydik miqdoriga, konsentratsiyasiga
bogiiq.
Toq tuyoqli hayvonlar siydigida kalsiy karbonat kristallari ko‘proq
uchraydi. Shu sababli biroz loyqaroq tuyuladi. Turli hayvonlar siydigining
solishtirma og‘irligi bir-biridan farq qiladi. Jumladan, siydikning
solishtirma ogirligi o‘rtacha otlarda 1,040, qoramollarda 1,032, qo‘ylarda
1,042, itlarda 1,025 teng. Ichilayotgan suvning miqdori ajralayotgan siydik
solishtirma ogirligiga sezilarli ta’sir qiladi. Osmotik faol moddalar, turli
ionlar ko‘p miqdorda siydik bilan birga chiqariladi. Shu sababli siydikning
osmotik bosimi baland boiib, 25-30 atmosferaga teng keladi. Siydik bilan
chiqarilayotgan ionlar miqdori organizmning holatiga qarab keng doirada
o‘zgarib turadi. Bu esa o‘z navbatida siydik osmotik bosimining bir
muncha beqaror boiishini, o‘zgarib turishini taqozo qiladi. Siydik muhiti
hayvon iste’mol qilayotgan ozuqalarning xiliga va tarkibiga, organizmning
holatiga bogiiq. Jumladan, o‘txo‘r hayvonlar siydigi ishqoriy muhitga ega
boiib Ph=8,7-7,lga teng. Go‘shtxo‘r hayvonlar ko‘p miqdorda oqsil
iste’mol qilayotganliklari uchun siydigi bir muncha kislotali muhitga ega
boiadi. Ph=5,7-7,0ga teng. Aralash ozuqa iste’mol qiladigan hayvonlar,
jumladan cho‘chqalar siydigi, iste’mol qilayotgan ozuqa xiliga qarab,
ishqoriy yohud kislotali boiadi. Onasini emadigan buzoqlar siydigi
kislotali boiib Ph=5,7ga teng. Yoshi ulg‘ayib borgan sari ratsionda
o‘simlik mahsulotlari ko'payib qolganiga yarasha siydigi ishqoriy muhit
kasb etib boradi. Hayvon og‘ir jismoniy ish bajarayotganda siydigining
kislotaligi bir muncha oshishi mumkin. Ishdan so‘ng esa bu ko‘rsatkich
awalgi holiga qaytadi.
