|
Voltaning e ’tirozlari uning o ‘zi isbot etgan quyidagi faktga
Pdf ko'rish
|
| bet | 218/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotVoltaning e ’tirozlari uning o ‘zi isbot etgan quyidagi faktga
asoslangan edi: ikki xil metall birlashtirilganda, Galvani tajribasida mis
bilan temir birlashtirilganda potensiallar farqi vujudga keladi, muskulning
qisqarishiga ham sabab shudir.
Galvani bilan Volta o'rtasida qiziq ilmiy munozara boshlandi. Bu
munozara kuchaygan sari tortishuvchi tomonlaming har biri o ‘z
qarashlarining to‘g‘riligini isbot. etish uchun yangi tajribalar qildi.
Galvanining metallarni ishlatmasdan qilgan tajribasi masalani ajrim qilib
berdi. Galvanining ikkinchi tajribasi yoki metallsiz qisqarish deb atalgan
bu tajriba shundan iborat edi: baqaning quymich nervi ajratib olinib,
boldiming ochilgan muskuliga tashlandi: ayni vaqtda muskul qisqardi.
Birinehi holda Voltaning Galvani ikki xil metall o ‘rtasida kelib
chiqqan elektmi ko‘rgan degan da’vosi «hayvonlarda elektr» borligini
shubha ostiga qo‘ygan b o isa , ikkinchi tajriba Galvanining fikrlarini
tasdiqlash uchun hal qiluvchi fakt bo id i.
0 ‘tgan asrning o ‘rtalarida o ‘tkazilgan va ikkilamchi tetanus yoki
ikkilamchi qisqarish deb atalgan tajribalar ayniqsa qiziqarli b o id i. Bir
muskul-nerv preparatining muskuliga ikkinchi muskul-nerv preparatining
nervi qo‘yildi. Birinehi muskul-nerv preparatining nerviga induksion tok
bilan ta’sir etilganda nervi birinehi preparatning muskuli ustiga qo‘yilgan
ikkinchi preparatning muskuli ham qisqardi. Bu hodisa muskul
qo‘zg ‘alganda bioelektr hodisalari keiib chiqadi, bular esa ikkinchi
muskul-nerv preparatining qo‘zg‘alishiga sabab b o ia d i deb tushuntirildi.
328
XIX asming ikkinchi yarmida va XX asrda eng yangi fizik
asboblardan foydalanib o‘tkazilgan tekshirishlar bioelektr hodisalari
|
| |
