|
sut kislota bilan fosfat kislotalarga parchalanadi, oqibatda ma’lum
Pdf ko'rish
|
| bet | 215/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotsut kislota bilan fosfat kislotalarga parchalanadi, oqibatda ma’lum
miqdorda energiya ajralib chiqadi. Ajralib chiqqan energiya hisobiga hosil
b oigan fosfat kislota kreatin bilan birikib, kreatinfosfat sintezlanadi.
Shunday qilib, bu fazada birin-ketin boiadigan reaksiyalar natijasida
adenozintrifosfat va kreatinfosfat kislotalar qayta hosil b oia d i va ma’lum
miqdorda sut kislota ajralib chiqadi.
Aerob faza. Anaerob fazaning oxirida hosil b oig an sut kislota
kislorod ishtirokida karbonat angidrid va suvgacha parchalanadi. Lekin sut
kislotaning hammasi suv va karbonat angidridgacha parchalanmay faqat
1/5 qismigina parchalanadi. Bu reaksiya natijasida ham energiya hosil
b oiadi. Ana shu hosil b oigan energiya hisobiga parchalanmay qolgan 4/5
qism sut kislota yana glikogenga sintezlanadi. Muskulda sodir boiadigan
kimyoviy jarayonlar
to‘g ‘ri
kechganda
unda
ATFning
miqdori
kamaymaydi. Faqat ma’lum miqdorda glikogen sarf b o iib boradi, xalos.
Muskulda glikogen tanqisligi yuz berganda y o g ia r va oqsillar ham
parchalana boshlaydi va energetik manba sifatida sarf b o iib borishi
mumkin. Yuqorida qayd qilinganlardan ko‘rinadiki, muskulning qisqarishi
uchun kislorod b o iish i shart emas, kislorod boimaganda ham muskul
qisqara oladi. Lekin muskul kislorodsiz uzoq vaqt davomida qisqara
olmaydi. ATF, kreatin-fosfat va geksozafosfatlaming tanqisligi va sut
kislotaning to‘planib qolishi tufayli, tezda charchab qoladi.
326
MUSKULLARNING CHARCHASHI
Ayrim organ va to‘qimalarning ishlashi natijasida ish qobiliyatining
vaqtincha pasayishiga ulaming charchashi deyiladi. A ’zo yoki to‘qima
|
| |
