|
muayyan vaqtgacha shakli va holati bir qadar o ‘zgarib qoladi. Muskul
Pdf ko'rish
|
| bet | 213/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotmuayyan vaqtgacha shakli va holati bir qadar o ‘zgarib qoladi. Muskul
shakli, holatining o ‘zgarib qolishi unga ta’sir qilgan kuch bilan birga
plastlikligiga ham bog‘liq. Muskulning muayyan kuch ta’sirida o ‘zgargan
shaklini saqlash xususiyatiga plastikligi deyiladi.
Muskulning tonusi. Organizmdagi muskullarda markaziy asab tizimi
doimo, to‘xtovsiz ravishda zaif impulslar yuborib turadi. Shu sababli
muskullar hamisha bir qadar qo‘zg‘algan holatda-tonusda bo‘ladi. Muskul
bilan markaziy nerv tizimining aloqasi uzilsa, muskul tonusi yuqolib,
batamom bo‘shashib qoladi.
Muskullaming ishi. Organizmdagi muskullar har gal qisqarganda
ma’lum ish bajaradi. Muskullaming bajargan ishi kilogramm-metr bilan
ifodalanadi. Masalan, muskul 1 kg yukni 1 m balandlikka ko‘tarsa, bir
kilogramm-metr( 1 kgm) ish bajargan bo‘ladi. Muskulning kuchini aniqlash
uchun u ko‘tara oladigan maksimal yuk aniqlanadi. Sharoit birday
bo‘lganda muskul kuchi uning uzunligiga emas, balki ko‘ndalang kesimiga
bog‘liq: muskulning fiziologik ko‘ndalang kesimi, ya’ni muskuldagi
hamma tolalar ko‘ndalang kesimlarining y ig ‘indisi qancha katta boMsa, u
ko‘tara oladigan yuk o ‘shancha katta bo‘ladi. Tolalari parallel holda
o ‘rnashgan muskullaming fiziologik ko‘ndalang kesimi geometrik
ko‘ndalang kesimiga mos keladi, tolalari qiyshiq yotgan (masalan,
patsimon tolali muskullar) muskullarda tolalar ko‘ndalang kesimlarining
yig ‘indisi muskulning geometrik ko‘ndalang kesimidan ancha ortiq
bo‘ladi. Shu sababli tolalari qiyshiq yotgan muskulning kuchi tolalari
parallel yotgan xuddi shunday qalinlikdagi muskulning kuchidan ancha
ortiq bo‘ladi. Har xil muskullaming kuchini taqqoslab ko‘ra bilmoq uchun
muskul ko‘tara oladigan maksimal yuk fiziologik ko‘ndalang kesimining
|
| |
