|
issiq qonli hayvonlar muskulining yakka qisqarish davri 0,04-0,1
Pdf ko'rish
|
| bet | 211/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotissiq qonli hayvonlar muskulining yakka qisqarish davri 0,04-0,1
sekundga, sovuq qonli hayvonlamiki 0,1 -1,0 sekundga teng. Yakka
qisqarish vaqti muskul qo‘zg‘aluvchanligiga, tashqi muhit sharoitiga
bogMiq. Baqa boldir muskulining qisqarish davri 0,1 sekundga teng. Shu
vaqtning 0,01 sekundi qisqarishning yashirin davriga, 0,04 sekundi
qisqarish va 0,05 sekundi bo‘shashish davriga sarf b oiad i. Qisqarishning
yashirin davrida murakkab jarayonlar sodir b o iib , energiya ajralib chiqadi,
ana shu energiya hisobiga muskul qisqaradi. Muskulning qisqarish darajasi
323
(kuchi) ta’sirotning kuchiga ham bog‘liq. Ta'sirot kuchi ma’lum
chegaragacha osha borsa, muskul ham kuchliroq qisqaraveradi. Chunki
muskulning hamma tolalari ham bir xil qo‘zg ‘aluvchanlikka ega emas.
Kuchsiz ta’sirotdan eng qo‘zg‘aluvchan tolalar qo‘zg‘alsa, ta’sirot kuchi
oshib borganda kam qo‘z g ‘aluvchan tolalar ham qo‘zg ‘alib, qisqaradi.
Tetanik qisqarish. Tabiiy sharoitda, organizmda muskul tolalari
yakka-yakka qisqarmasdan, balki uzoq tetanik tarzda ham qisqarib turadi.
Boisi shuki, ularga nervlari orqali yakka-yakka emas, bir qator impulslar
navbatma-navbat, muayyan ritmda, zalp bilan kelib turadi. Agarda tanadan
ajratib olingan muskulga navbatma-navbat, sekundiga taxminan 10
marotaba tezlik bilan ta’sir bersak, bu vaqtda muskul yakka qisqaradi.
Chunki ta’sirot bunday ritmda berilganda, har qaysi navbatdagi ta’sirot
muskul, oldingi ta’sirotdan qisqarib, bo‘shashganidan keyin muskulga
yetib keladi va uni yana qaytadan qisqarishga majbur qiladi. Agarda
muskulga berilayotgan ta’sirot chastotasi bir oz tezlashtirilib, sekundiga 10
dan 25 tagacha yetkazilsa, navbatdagi ta’sir, muskul oldingi ta’sirotdan
|
| |
