|
zaharlanganda va shu kabi hollarda undan qo‘zg ‘alish o ‘tmaydi
Pdf ko'rish
|
| bet | 235/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotzaharlanganda va shu kabi hollarda undan qo‘zg ‘alish o ‘tmaydi.
Nervdan qo‘zg‘alish o ‘tishi ikkita asosiy qonunga bo‘ysinadi.
1 .Ikki tomonlama o'tkazish qonuni. Nerv tolasi qo‘zg‘alishni ikki
tomonlama - markazdan periferiyaga va periferiyadan markazga o ‘tkaza
oladi. Nerv tolasi markazga intiluvchi yoki markazdan qochuvchi tola
bo‘lishidan qat’iy nazar unga ta’sir etilsa, kelib chiqqan qo‘zg‘alish
339
ta’sirlash joyidan ikki tomonga tarqalaveradi. Nerv tolasining bu xossasini
atoqli rus olimi R.I.Babuxin (1877) birinehi bo‘lib kashf etgan.
2.Ajratib o ‘tkazish qonuni. Periferik nerv ko‘pgina ayrim nerv
tolalaridan iborat, bu tolalar hammasi bir nerv dastasidan boradi. Nerv
dastasidan xilma-xil nerv tolalari, ya’ni markazga intiluvchi va markazdan
qochuvchi nerv tolalari baravar o ‘tishi mumkin. Ammo, bir nerv tolasidan
o ‘tadigan qo‘zg ‘alish qo‘shni nerv tolalariga o ‘tmaydi. Qo‘zg‘alish nerv
tolasidan yakka ajralgan holda o ‘tganligi tufayli odam juda nozik ayrim
harakatlarni bajara oladi. Rassomning suratlar chizishiga, musiqachining
murakkab musiqa asarlarini ijro etishiga, jarrohning eng nozik operatsiya
qilishiga sabab shuki, har bir tola impulsni muskulga ajratib o ‘tkazadi va
shunday qilib markaziy asab tizimi muskul harakatlarini uyg‘unlashtira
oladi. Qo‘zg‘alish boshqa tolalarga o ‘ta olganda edi, ayrim muskul
qisqarishi bo‘lmagan, har bir qo‘zg ‘alishda xilma-xil muskullar qisqargan
b oiar edi.
QO‘ZG‘ALISHNING NERVDAN MUSKULGA 0 ‘TISHI
Nerv tolasi muskulga yaqinlashib, juda ingichka shoxchalarga
bo‘linadi, bu shoxchalar muskul tolalarida tugaydi. Shunday qilib, har bir
nerv tolasi talaygina muskul tolalarini innervatsiya qiladi. Bu nerv
|
| |
