|
kislorodning yetishmasligi (gipoksemiya) sinus karotid xemoreseptorlariga
Pdf ko'rish
|
| bet | 68/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotkislorodning yetishmasligi (gipoksemiya) sinus karotid xemoreseptorlariga
ta’sir ko‘rsatib nafas olishning tezlashishiga olib keladi.
Asfikasiya - nafas qisishi ikkita faza bilan tavsiflanadi. Qonda
kislorod yetishmasligi va karbonat angidrid gazi miqdorining qon tarkibida
ortib ketishi, birinchi fazada inspirator havo yetishmasligi va ikkinchi
fazada ekspirator havo yetishmasligi yuz beradi. Asfiksiyaning birinchi
fazasi katta balandliklarga chiqishda (tog‘larda, samolyotlarda) kuzatiladi.
Ayrim paytlarda homilaning miyasida qon aylanishi buzilganida ham
kuzatiladi. Yangi tug‘ilgan bolalarda birinchi nafas olishi plasenta orqali
qon aylanish to ‘xtaganidan (kindik tomirlarini bog‘lash tufayli) keyin bosh
miyaning kislorod bilan ta’minlanishi buzilganidan keyin bajariladi.
Shunday qilib, nafas markazi alveolyar havoda C 0 2
ni foizli
miqdorining va parsial bosimining nisbatan doimiy holda saqlashi bilan
birga qonda ham shu vazifani bajaradi. Bu esa nafas markazidagi
neyronlami qo‘zg ‘aluvchanligini ta’minlydi.
NAFAS XIMIZMI
Qonda gazlardan N , 0 2, C 0 2 argonni izlari, uglerod oksidi va metan
boiadi. Qon tarkibidagi azot atmosfera havosidagi uning parsial bosimiga
va tana haroratiga teng b oigan suvda eruvchanligiga mos keluvchi
miqdorda saqlanadi. Azotning qondagi miqdori 1,2 foizli hajmga teng,
xuddi shunday sharoitda suv 0,9 hajmli foizni erita oladi. Arterial va venoz
qonlarida azotning miqdori bir xil saqlanadi va nafas olishda umuman
ishtirok etmaydi.
Arterial qonda 18-20 hajmli foiz 0 2 va 50-52 hajmli foiz C 0 2
saqlanadi, venoz qonida esa bu ko‘rsatkichlar o ‘zaro mos holda 10-12 va
55-57 hajmli foizni tashkil etadi. Arterial qon 0 2 bilan 96% ga to‘yingan
|
| |
