|
xususiyatini ortishi tufayli katta qon aylanish doirasidan qon surilib kichik
Pdf ko'rish
|
| bet | 74/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotxususiyatini ortishi tufayli katta qon aylanish doirasidan qon surilib kichik
qon aylanish doirasi tomirlariga haydaladi va uni toldiradi. Miyaning qon
bilan ta’minlanishi ancha pasayganligi sababli, hushdan ketish yuzaga
keladi. (Myuller tajribasi). Har ikkala tajriba ham nafas faoliyati bilan qon
aylanishi orasidagi uzviy bogliqlikni ko‘rsatib turibdi.
Qon bosimining ko‘tarilishi reflektor ravishda sinus karotiddagi
reseptorlaming
qo‘z g ‘alishini
chaqirish
bilan
nafas
harakatlarini
tormozlaydi. Aksincha, qon bosimining tushib ketishi, sinus karotiddagi
reseptorlarga ta’sir ko‘rsatib reflektor y o ‘l bilan nafasning tezlashishiga va
chuqurlashishiga olib keladi.
NAFAS HARAKATLARINING BOSHQARILISHI
Hayot uchun muhim ahamiyatga ega bo‘lgan nafas jarayonlarini nerv
va gumoral sistemalar boshqaradi. Shuning natijasida nafas tizimining
faoliyati organizmning faoliyatiga to la moslashib, uning ehtiyojini
qondirib turadi.
Nafas
olish
tizimining
faoliyatini
boshqaruvchi
markazning asosiy qismi uzunchoq miyada joylashgan, bu markaz 1885
yilda rus fiziologi N.D.M islovskiy tomonidan o ‘rganilgan. Agarda
uzunchoq miya bilan orqa miyaning o ‘rtasidan kesib, ulaming o‘zaro
aloqasini uzsak, bu vaqtda nafas harakatlari, ya’ni ko'krak qafasining
kengayib-torayishi darhol to‘xtaydi. Bu esa uzunchoq miyadagi markaz
nafasni boshqaradigan asosiy va hayotiy muhim markaz ekanligidan
dalolat beradi. Uzunchoq miyadagi markaz juft simmetrik qismlardan
tashkil topgan b o iib , har qaysi tomoni ko‘krak qafasining tegishli tarafida
boladigan nafas olish va nafas chiqarish harakatlarini boshqarib, idora
|
| |
