Оltin-ruхli choʻkindilarga ishlov berish

192 
Ramalar tortilgan filtrlovchi matolarga oʻralgan. Ramalar soni 24 dona boʻlib, 
piramida taglik ustida oʻrnatilgan. Mahsulot ramali vakuum suzgichlarda 2-5 
soatcha boʻladi. Choʻkmada qolgan namlik 25-35%, unumdorligi 3,0 x 1,5 m. 
Rama yuzasi 1,5 - 3,5 t quruq mahsulotga teng. 1m
2
yuzadan 0,7 -0,4 t 
mahsulot olinadi (kek).
Uzluksiz ishlaydigan vakuum suzgichlar: bunday filtrlarning turlariga 
barabanli filtrlar kiradi.
Bunda barcha jarayonni avtomatlashtirish mumkin. Bu barabanli suzgich
minutiga 3-12 marta aylanadi.
Aylanayotgan baraban orqali suzgichga eritma so`riladi. Eritma 
soʻrilgach, baraban aylanib choʻkmani yuvish va quritish zonasiga oʻtrazadi. 
Qurigan choʻkma baraban yuzasidan qirib tushiriladi. Vakuum-suzgichlarda 
1-2 ta resiver oʻrnatiladi. Bu resirverlar orqali vakum-nasos moslangan quvur-
naylar orqali taqsimlovchi qurilmaga bog’langan. 
Filtrat va yuvindi suvlar resiverda toʻplanib, markazga intilma nasoslar 
orqali chiqarib yuboriladi. Bunday barabanli vakuum-suzgichlarning 
unumdorligi suzgichga berilgan mineral zarralarning fizik-kimyoviy 
xususiyati va oʻlchamlariga bog’liqdir. Boʻtananing zichligi S : Q = 1,5 : 1 
boʻlib, sutkasiga 1 t/m
2
dan oshmaydi.
Diskli (lappakli) vakum-suzgichlar odatda keng koʻllamda ishlatiladi.
Bunday dastgohlar ixcham, ishlatishda qulay, ular tagligidagi jom idish 
bir-ikki boʻlimga boʻlinib, har bir boʻlimdagi suzish uskunalari har hil turdagi 
boʻtanalaini suzish mumkin. Vertikal oʻrnatilgani uchun yuvish qiyin.
Shu 
boisdan 
kek 
chanlarda 
repulpatsiyalanadi(Ya`ni 
boʻtana 
yumshatiladi). Buning uchun kek maxsus chanlarda suv yoki maxsus eritma 
bilan yuviladi, aralashtiriladi. 
Sianli eritmalardan oltinni choʻktirish jarayoni rux kukuni yordamida 
amalga 
oshiriladi. 
Bunda 
tindirilgan 
oltintarkibli 
sianli 
eritma 
kislorodsizlantirishga yuboriladi, rux kukuni nordon qoʻrg’oshin tuzi bilan 

193 
aralashtiriladi va oltin ruxli choʻkmani ajratish uchun filtrlanadi. 
Qoʻrg’oshinlangan rux kukuni yuzasi katta boʻlganligi sababli sementatsiya 
jarayoni tez va toʻliq amalga oshadi, Shuning bilan oltinning asosiy qismi 
aralashish vaqtida choʻkadi va filtrlash vaqtida filitr yuzasida qoladi.
Jarayonning apparatlar zanjiri sxemasi 10-chizmada keltirilgan.
Tindirilgan oltin tarkibli eritma 6 quvur orqali changa tushadi. Eritmaning 
berilishi qalquvchi mexanizm orqali nazorat qilib turiladi va u qopqoq bilan 
bog’langan 7-eritmani kislorodsizlantiruvchi dearatorga 3-quvur orqali 
uzatiladi, u yerda eritma 700-725mm simob ustuni bosimida siyraklashtiriladi. 
Dearatorning pastki qismida poplavok oʻrnatilgan boʻlib u dastak bilan 
qopqoq 4 orqali va 3- ta’minlovchi quvur bilan bog’langan. Bu qismlar 
yordamida eritmaning (600mm) doimiyligi ushlab turiladi. 
Vakuum resiverdan(dearator-kislorodsizlantiruvchi qurilma) eritmadagi 
kislorod konsentratsiyasi 0,5-1mg/l holida chiqib ketadi. Kislorodsizlantirish 
jarayoni rux sarfini kamaytirishga, oltinning choʻkish jarayonini 
tezlashtirishga va toʻliq borishiga, oltin choʻkmalar sifatini oshirishga olib 
keladi. 
14.1.-Chizma. Sementatsiya jarayonning apparatlar zanjiri va 
texnologiyasi: 1 – vakuum-nasos; 2 – vakuum resiver(dearator); 3, 6, 16 – 
quvurlar; 4, 7, 10 – qopqoqlar; 5 – dastak; 8, 17 – markazlashgan nasos; 9 – 
chan; 11 – ta’minlagich; 12 – aralashtirgich(quyultirgich); 13 – vakuum-rama; 
14 – deflektor; 15 – choʻktirish chani. 

Download 3,78 Mb.