Qishloq xo‘jaligi / chorvachilik
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
Buyurmalar Interneti konsepsiyasi Internet kelajakda dinamik global tarmoq infratuzilmasiga aylanishini bashorat qilmoqda . Buyumlar Internetireal vaqt muhitida axborot tizimlarni optimallashtiradi. Bunday kelajak tarmog‘ida barcha ob’yektlar aqlli interfeyslarni global axborot tarmog‘iga bog‘lanish uchun ishlatadi. O‘z-o‘zini tekshirish savollariBuyumlar Internetining paydo bo‘lishining shart-sharoitlari. Buyumlar Internetiga misol keltiring. Buyumlar Internetining ta’rifini bering. Buyumlar Interneti nimadan iborat. Buyumlar Internetidagi "narsa" atamasi nima? Buyumlar Internetidagi "qurilma" atamasi nimani bildiradi? Asosiy biznes modellariga misollar keltiring. Buyumlar Internetda yuzaga keladigan biznes-masalalarini aniqlab bering. Buyumlar Internetining tarmoqlararo kontseptsiyalarini nima? Buyumlar Internetidan foydalanishga misollar keltiring. Buyumlar Interneti qanday sohalarda qo‘llaniladi? 1.7. Sun’iy intellekt1.7.1. Sun’iy intellektning paydo bo‘lishi va rivojlanishining qisqacha tarixiIntellect (lot.dan intellectus – hissiyot, aql, tushunish, anglash) – yoki aql, yangi vaziyatlarga moslashish qobiliyati, tajribasi, tushunish va mavhum tushunchalar, foydalanish asosida ta’lim va xotira qobiliyatini iborat – tuyg‘u, tushunchasi, atrofmuhitni boshqarish bo‘yicha bilimlari. Intellekt – his, idrok, xotira, fikrlash, tasavvur – barcha inson aqliy qobiliyatlarini birlashtiradi muammolarni o‘rganish va hal qilish umumiy qobiliyati hisoblanadi. Sun’iy intellekt tarixi XX asrning 40-yillarda elektron hisoblash mashinalar (EHM) yaratilishi bilanboshlanadi. Elektron hisoblash mashinalarning paydo bo‘lishi bilan sun’iy intellekt sohasidagi birinchi savollar paydo bo‘ldi: intellektual qobiliyatlari insonning intellektual qobiliyatlari bilan teng bo‘lgan mashinani yaratish mumkinmi? Sun’iy intellekt (SI, engl.artificial intelligence, AI ) ongli hatti-harakatlarni avtomatlashtirish bilan shug‘ullanadigan ilmiy fan sifatida aniqlanishi mumkin. 1950-yilda ingliz matematik Alan Turing empirik Turing testini taklif etgan kompyuterning sun’iy intellekt. 1951-yilda sun’iy intellekt sohasida Amerika olimi Marvin Minsky, Massachusets texnologiya institutining sun’iy intellekt Laboratoriya asoschilaridan biri SNARC-nerv tarmog‘iga asoslangan o‘quv mashinasini yaratdi. 1956-yilning yozida Amerika Qo‘shma Shtatlarining Dartmut universitetida sun’iy intellekt sohasi asoschilari deb atalgan McCarthy, Minsky, Shannon, Turing kabi olimlar ishtirokida birinchi ilmiy anjumani bo‘lib o‘tdi. Anjumanda olimlar sun’iy intellekt sohasida loyihalarni amalga oshirish imkoniyatlarini muhokama qilishdi. Aynan o‘sha paytda artificial intelligence sun’iy intellekt atamasi paydo bo‘ldi. XX asrning 60-chi yillarida sun’iy aql sohasida qilingan fikrlashning murakkab jarayonini modellashtirib keng ko‘lamdagi masalalarni ahtarish uchun o‘rinishlar qilindi. Sun’iy intellektning amaliy dasturdagi muhim yutuqlarga XX asrning 70-yillarida erishildi, fikrlashning universal algoritm izlashni o‘rniga mutaxassislar-ekspertlarning aniq bilimlarini modellashtirish g‘oyasini keldi. Bilimlarga asoslangan birinchi tijorat tizimlari yoki ekspert tizimlari AQSHda paydo bo‘ldi. Sun’iy intellekt muammolarini hal qilishga yangi yondashuv keldi – bilimlarni namoyish etish . «MYCIN» va «DENDRAL» kabi tibbiyot va kimyo uchun tayorlangan va klassikaga aylangan ekspert tizimlari paydo bo‘lgan. Har ikkala ushbu tizimlar diagnostika tizimlar edi, masalan, «MYCIN» dastur bemorlarning kasalligini tashhis qo‘yish vazifasini bajargan bo‘lsa, «DENDRAL» dasturi esa – kimyoviy aralashmaning xususiyatlarini aniqlagan. Aslida, sun’iy intellekt tarixidagi ushbu bosqichni ekspert tizimlarining vujudga kelishi deb atash mumkin . Sun’iy intellekt tarixining keyingi muhim davri - XX asrning 80 yillari hisoblanadi. Bu yillarda sun’iy intellekt qayta vujudga keldi. Mutaxassislar sun’iy intellektdan ilmiy tadqiqotlarda ham, sanoatda ham foydalanish mumkinligini e’tirof etdilar. Yangi texnologiya sifatida birinchi tijoriy dasturiy mahsulotlar paydo bo‘ldi. Bu davrda mashinalarni o‘rganish sohasi rivojlana boshladi. Keyinchalik, odamlarning nutqini tushunadigan, berilgan mavzular bo‘yicha suhbatlar olib bora oladigan, stol o‘yinlarini o‘ynaydigan robotlar paydo bo‘lgan. Sun’iy intellektning asosiy xususiyatlari – bu tilni tushunish, o‘rganish va fikrlash va harakat qilish qobiliyatidir. Bugungi kunga kelib sun’iy intellekt ilm-fan taraqqiyotida, ayniqsa, Buyumlar Interneti kontseptsiyasi doirasida muhim o‘rinni egallaydi, chunki ma’lumot to‘plashning o‘zi yetarli emas, inson buni qila olmaydigan holatlarda ishlov berish, tahlil qilish va harakat qilish kerak. Download 4,94 Mb.
|