|
Sun’iy intellektni o‘rganish modellari va usullari Fikrlash jarayonlarini ramziy modellashtirish
|
| bet | 53/201 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 4,94 Mb. | | #232599 |
Bog'liq O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Sun’iy intellektni o‘rganish modellari va usullari Fikrlash jarayonlarini ramziy modellashtirish
Sun’iy intellekt (SI) tarixini tahlil qilib, fikrlashni modellashtirish kabi keng qamrovli yo‘nalishni ajratib ko‘rsatish mumkin
Ko‘p yillar davomida ushbu fanning rivojlanishi aynan shu yo‘ldan bordi va hozirgi kunda u zamonaviy sun’iy intellektning eng rivojlangan sohalaridan biri hisoblanadi. Fikrlashni modellashtirish ramziy tizimlarni yaratishni o‘z ichiga oladi, uning kirishida ma’lum bir vazifa qo‘yiladi va chiqish vaqtida uning yechimi talab qilinadi. Odatda, taklif qilingan vazifa shakllangan bo‘lsa, yani matematik shaklga aylantirilganda, yoki hal qilish uchun bir algoritmi bo‘lmaydi, yoki bu ham murakkab, mehnat talab qiladi va hokazo. Bularga teorema, qaror qabul qilish va o‘yin nazariyasi, rejalashtirish,dispetchirlik va bashorat qilish kiradi.
1.7.1-rasm. Sun’iy aql tuzilishi
Tabiiy tillar bilan ishlash
Tabiiy tilni qayta ishlash muhim yo‘nalish bo‘lib, uning doirasida "inson" tilida matnlarni tushunish, qayta ishlash va generatsiya qilish imkoniyatlari tahlil qilinadi. Xususan, bu yerda matnlarni bir tildan boshqasiga mashinali tarjima qilish muammosi hal qilinmagan. Zamonaviy dunyoda ma’lumotni ahtarish usullarini ishlab chiqish katta rol o‘ynaydi. O‘zining tabiati boyicha Tyuring original testi bu yo‘nalish bilan bog‘liq.
Bilimlarni to‘plash va ulardan foydalanish
Ko‘pgina olimlarning fikriga ko‘ra, aqlning muhim xususiyati o‘rganish qobiliyatidir. Shunday qilib, bilimlar muhandisligi oddiy ma’lumotlardan bilimlarni olish, uni tizimlashtirish va ulardan foydalanish vazifalarini birlashtirgan holda birinchi o‘ringa chiqadi. Ushbu sohadagi yutuqlar sun’iy intellekt tadqiqotlarining deyarli barcha sohalariga ta’sir qiladi .
Bu yerda ikkita muhim sohalarini ajratish kerak.
Ularning birinchisi – mashina ta’limi - ishlash jarayoniga mustqil ravishda bilimni intellektual ishlab chiqarish tizimiga tegishli.
Ikkinchisi ekspert tizimlarini yaratish bilan bog‘liq – har qanday muammo bo‘yicha ishonchli xulosalar chiqarish uchun maxsus bilim bazalaridan foydalanadigan dasturlar .
Shakllarni aniqlash muammolarining katta sinfi mashinali o‘rganish sohasiga tegishli. Masalan, qo‘l yozuvini, nutqni aniqlash,matn tahlili. Ayniqsa, robototexnika bilan bog‘liq bo‘lgan kompyuterni ko‘rish qobiliyati ta’kidlash kerak .
|
| |
