215
CDMA texnologiyalarining signallarini efirdan
qidirib topish
masalasiga kelsak, ularning yuqori kriptochidamliligi va shovqinlar
ostida yashirinligi tufayli bu vazifa juda murakkab hisoblanadi.
Shunisi qiziqki, kriptochidamlilik, xalaqitga chidamlilik
va xalaqitdan himoyalanish kabi sifatlarning birligi hamda
akkumulyator batereyasi sig‘imining energiyasi kam sarf bo‘lishini
hisobga olgan holda CDMA texnologiyasini
xavfsizlik kuchlari,
muassasalari ehtiyojlari uchun qo‘llash maqsadga muvofiqligini
ko‘rsatadi.
WCDMA standarti
WCDMA
(Wideband Code Division Multiple Access) –
keng polosali, kod bo‘yicha ajratilgan kanallar orqali ko‘p
stansiyali foydalanishdir. WCDMA tarmoqlari mavjud GSM
tarmoqlari ustidan quriladi. Bunda tarmoqlar
parallel ravishda
ishlaydi: tarmoqning eski foydalanuvchilari GSM tarmog‘idan
foydalanashadi, yangilari esa sharoitga qarab, GSM yoki
WCDMAdan foydalanishadi. Abonent terminali tarmoqlar
o‘rtasida avtomatik ravishda o‘zgartiriladi, buning ustiga bir
tarmoqdan boshqa tarmoqqa o‘zgartirish aloqani uzmasdan turib
amalga oshirish mumkin.
WCDMAning GSMga qaraganda
bosh afzalligi ma’lumotlarni yuqori tezlikda uzatishdir, nazariy
jihatdan 2 Mbit/s gacha amalda erishib bo‘ladigani 384 kbit/s
(solishtirganda maksimal nazariy erishiladigan tezlik PRS
155 kbit/s hisobiga 64 kbit/s, amalda erishiladigani 48 kbit/s).
Bundan tashqari mobil videotelefonli aloqa va mobil terminalga
to‘laqonli audio va videofayllarni yuklash imkoniyatlari mavzuda
WCDMAning qo‘llanilishi telefon narxini oshiradi.
Bugungi
kunda O‘zbekistonda uchinchi avlod tarmoqlari test rejimida va
cheklangan territoriyada ishlaydi.
UMTS (Universal Mobile Telecommunication Systems). Uni-
versal mobil telekommunikatsiya tizimlari bu 3G ni Yevropadagi
Telekommunikatsiya Standartlari Instituti (ETSI) tomonidan
216
ishlab chiqilgan standartlardan biridir. Bugungi kunda mobil
aloqaning rivojlanishini aniqlovchi asosiy omil ovozli telefondir.
GPRS
va EDGE larning yuzaga kelishi, keyin UMTS ga o‘tishi
ovozli aloqadan tashqari ko‘plab qo‘shimcha imkoniyatlarga yo‘l
ochib berdi. UMTS – bu ma’lumotlarni yuqori tezlikda uzatishni,
mobil internet, Internet va multimediya asosida turli qo‘shimcha
imkoniyatlarni taqdim etadi. UMTS uchun keng polosani kod
bo‘yicha ajratishlar bilan ko‘p stansion foydalanishning (WCDMA)
asosiy texnologiyasi hisoblanadi. 1998-yili sentyabr oyida
Yevropa telekommunikatsiyalar standartlari
instituti tomonidan
taqdim etilgan bunday revolyutsion radioaloqa texnologiyasi shu
davrgacha to‘plangan 3G ning barcha multimedia xizmatlarini
amalda bajara oladi.
WCDMA/UMTS tizimlari GSMning takomillashgan tarmog‘i
va WCDMA texnologiyalari bo‘yicha radiointerfeysni o‘z ichiga
oladi. Mobil abonent uchun radiokanalda uzatish tezligi 2 Mbit/s ga
yetadi. WCDMA 2GGs chastotali diapazonda ishlaydigan tizimlarda
qo‘llaniladi, bu esa ushbu texnologiyaning barcha afzalliklaridan to‘liq
foydalanish imkonini beradi. Masalan, 5
MHz kenglikdagi bittagina
asosiy WCDMA 8 Kbit/s gacha bo‘lgan tezlikdagi uzatishlarni talab
qiluvchi aralash xizmatlarni taqdim qiladi. Mobil terminallar esa
WCDMA bilan birlashib, ITU tavsiyalariga asosan baravariga bir
necha xizmatlar bilan ishlashi mumkin.
