245
Inmarsat
3F5 (In-
marsat)
4-fevral,
1998
L; C
1 (GL)
+ 5
(UL); 2
12
29 (PK
)+ 39
(OK)
40,5
(GL)
+
47,4
(UL)
-9,8
(GL);
-4,8
(UL)
Nilesat 1
(Misr)
28-
aprel,
1998
Ku
12 (6)
105
33
50,3
M/y
Chinastar
1 (Xitoy) *
30-
may,
1998
C; Ku
18 (6);
20 (10)
45;
85/115
36 (12)
+ 72
(6); 36
(16) +
72 (4)
41;
52/54
1; 5
Intelsat
805 (Intel-
sat)
18-
iyun,
1998
C; Ku
26
34,5;
45
36; 72
26-29
-12; -
8,5
Eutelsat
3F2 (Yev-
ropa)
5-ok-
t yabr
1998
Ku
34
90
36 (21)
+ 72
(13)
50
M/y
GE 5
(AQSH)
28-ok-
t yabr,
1998
Ku
6
55
54
47
M/y
Morelos 3
(Meksika)
6-
dekabr
C; Ku
24; 24
36; 110 36; 36
38;
46/49
-3,0;
1,5
Brasilsat
B3 (Bra-
ziliya)
4-fevral,
1999
C
28
18
36
38
-2,5
Jcsat 6
(Yaponiya)
16-
fev ral,
1999
Ku
32
60
27 (16)
+ 36
(16)
m/y
m/y
Izoh. * Yo‘ldoshning boshqa nomi Zhongwei 1; **qavs
ichida zaxi-
radagi stvollar soni ko‘rsatilgan; *** qavs ichida bir nechta, har xil
kenglikdagi o‘tkazish polosalarda har turdagi stvollar soni ko‘rsatil-
gan; GL – global nur, PK – to‘g‘ri kanal, OK – teskari kanal, UL
– tor nur, M/y – ma’lumot yo‘q; Q/t – qo‘llash taqiqlanadi.
246
Bunday vaziyatdan stvolning yalpi polosasini porsial kanallar
qatoriga bo‘lish bilan chiqish mumkin. “Tashuvchiga bir kanal”
(SCPS, Single Cannel Per Carrier) deb nom olgan.
Ushbu usul
yerdagi stansiyalar o‘rtasida trafikni tezkor qayta tarqatish im-
konini berish tufayli VSAT tarmoqlaridan keng qo‘llaniladi.
Sanab o‘tilgan kamchiliklarga qaramasdan, bent-pipe turidagi
retranslyator KA li zamonaviy aloqa tizimlarida faqat geostatsio-
nar orbitalardagi emas, balki boshqa orbitalarda ham qo‘llaniladi,
chunki ularni amalga oshirish sodda hisoblanadi.
SCPC li shaffof retranslyatorlarni yaratishdagi
yangi texnik ye-
chim ularda quvvatni kam yo‘qotishni ta’minlovchi PIN – diodli
pereklyuchatelni va O‘YUCH asosida integral sxemalar bilan ba-
jarilgan yuqori chastotali kommutirlovchi matritsalarni qo‘llash
hisoblanadi. Bunday kommutator ishni boshqarish bort protses-
sori yordamida, zaxiralash esa matritsaga qo‘shimcha qatorlar va
ustunlar kiritish hisobiga amalga oshiriladi.
Kombinatsiyalangan retranslyator. Bitta
kanal protsessorli re-
translyatorda qabul qilingan signal qabul qilgichning chiqishida N
kanallarga bo‘linadi va ularning har birida signalni shaffof o‘zgar-
tirish amalga oshiriladi. Bunday BRTKning “mutlaqo” shaffof
retranslyatordan farqi shundaki, bitta yoki bir nechta kanallarda
protsessor o‘rnatiladi. Bu yechimning asosiy afzalliklaridan biri
sanalib, bu mavjud shaffof retranlyatorlarni
kombinatsiya laganga
sodda modernizatsiya qilishdir, chunki signallarga ishlov bergan-
da, kanallar oddiy stvolga joylashtiriladi. Bundan tashqari tur-
li uzatish tezlikdagi turli xil kodlashtirish algoritm kanallarini
qo‘llashi mumkin.
Regenerativ retranslyatorlar. Paketli kommutatsiyali retrans-
lyatorlar. Yo‘ldoshli mobil aloqa
tizimlarida signallarni uza-
tishning yuqori samarasiga ko‘pincha ATM yoki IP texnologi-
yalari asosida amalga oshiruvchi kommutatorlarni BRTKda
qo‘llash bilan erishiladi. Aniq protokolni tanlash tizimining
arxitekturasiga va orbital guruhlashning turiga bog‘liq. ATM –
kommutatori ko‘proq KAni geostatsionar yoki quyi orbitalarda
(Sky Bridge tizim) qo‘llovchi “yulduz” topologiyali tarmoqqa
mos keladi.
247
Paketli ishlov berishning asosiy afzalligi “yuqoriga” va “pastga”
liniyalarda asimmetrik kanallardan foydalanish
imkoniyatining
mavjudligidir, ya’ni interaktiv tartibda qo‘llaniladi.
Axborotlarga paketli ishlov berishni bortda amalga oshirsa,
marshurtlovchi retranslyator ko‘proq murakkablashadi. Bun-
day turdagi retranslyatorlar big LEO (Iridium) yoki mega LEO
(Teledesic) turidagi KA asosida qurilgan yo‘ldoshlararo aloqa
chiziqlari va tugunli topologiyali tizimlarda qo‘llaniladi. Ular-
da kanallarni dinamik qayta tarqatish (marshurtlash) bevosita
retranslyatorda amalga oshiriladi va IP (Jridium) protokolida
asoslanadi.
Axborotlarga noreal vaqtda ishlov beruvchi retranslyatorlar.
Mintaqaviy stansiyalar (masalan, dengiz kemasi bortida)
xizmati
doirasidagi tashqarida bo‘lib qolgan, uzoqlashtirilgan foydalanuv-
chilar uchun little LEO turidagi KA yo‘ldoshli tizimlarda boshqa
abonentlari bilan kosmik “pochta qutisi” orqali aloqa imkoniyati
ko‘zda tutiladi.
Elektron “pochta qutisi” tartibidan aloqa quyidagicha tashkil
qilinadi. Abonent o‘zining xabarlarini radio ko‘rinish maydoni-
da hech bo‘lmaganda bitta KA paydo bo‘lganda uzatishi mum-
kin. Yo‘ldosh ushbu xabarni qabul qiladi va bortdagi ZU (pochta
qutisi)ga yozib qo‘yadi. Oluvchiga axborotni mazkur KA uning
mintaqasiz yetib borishi bilan jo‘natadi.
Transport protokollari
abonentlik terminallarida bitta xabarga tegishli paketlarni yig‘ish-
ni ta’minlaydi, bu paketlarni yetkazish marshruti va uni tashishda
ishtirok etgan KA va yerdagi bog‘lovchi stansiyalar soniga bog‘liq
bo‘lmaydi.
LTE tizimida fizik darajaning tashkil etilishi (radiointerfeys)
va MIMO texnologiyasining qo‘llanilishi haqida keyinroq batafsil
to‘xtalib o‘tiladi.
