bosqich
(30-daq.)
ishlarini tekshiradi va baxolarini
e`lon qiladi
3.2
Keyingi
mavzu
bo‘yicha
tayyorlanib kelish uchun savollar
beradi.
3.3. Mavzu bo‘yicha bilimlarni
chuqurlashtirish uchun adabiyotlar
ro‘yhati beradi
Eshitadilar
Yozadilar
Tinglaydilar
YO`RIQLI TEXNOLOGIK XARITA
Kasb kodi va nomi: 3.52.01.01.Raqamli multimediya axborotlarni qayta ishlash va
yaratish ustasi
O’quv amaliyot nom: Raqamli multimediya axborotlarini nashr qilish
Mavzu: Xosting xizmatlaridan foydalanish
Amaliy masg’ulot maqsadi: O’quvchilarda amaliy ish bajarish ko’nikmalarini
shakllantirish
Bajariladiga
n ishlar
mazmuni
Moslamalar,
asboblar va
uskunalar
Eskizlar,chizmalar,
rasmlar
Bajarish tartibi
I
II
III
IV
1.Kompyuter
va
internet
tarmog’ida
xosting
xizmatlaridan
foydalanishni
o’rganish.
Kompyuter,
noutbuk,
proektor
Xosting
xizmatlaridan
foydalanish
bo`yicha
ma`lumotlar berish
*
Hosting (
ingl. „web-
hosting“)
— Internet
hosting
xizmatining bir
turi boʻlib, jismoniy va
yuridik
shaxslarga
oʻzlarining web-
sahifalarini internetga uzl
uksiz
ulangan web-
serverlarga joylashtirish
xizmatini nazarda tutadi.
*)
Dasturlash
tillarini
qoʻllab
quvvatlamaydi.
Koʻpgina bepul hosterlar
dasturlash
tillari - PHP,
CGI, ASP, MySQL -
xullas
birortasiniyam
qoʻllab-quvvatlamaydi.
Siz oʻz saytingizni HTML
va Javascriptda yaratgan
boʻlsangiz, bu band sizga
taalluqli emas (Ammo
dasturlash
tillarisiz
qanday
qilib
doimiy
ishlaydigan
sayt
yaratmoqchisiz?).
2.Kompyuter
va
internet
tarmog’ida
xosting olish.
Kompyuter,
noutbuk,
proektor
-Kompyuter
va internet
tarmog’ida xosting oladi.
-internetda
shunday
servislar bor ular orqali
bepul xosting oladi.
-Infinity
free
deb
nomlangan xosting bor bu
orqali bepul cheksiz xotira
oladi
-registratsiyadan o’tadi
Xostingdan
foydalanishni
o’rgatish.
Kompyuter,
noutbuk,
proektor
Amaliy ish bajaradilar
*Free Host saytidan xam
bepul hosting oladi.
-ro’yhatdan o’ta.di
26-Mavzu: Xosting xizmatlaridan foydalanish
Reja:
1
Xosting haqida ma`lumot
2
Xosting xizmatidan foydalanish.
3
Xostingni
afzallik va
kamchiliklari
Hosting (
ingl. „web-hosting“) — Internet hosting xizmatining bir turi boʻlib, jismoniy
va yuridik shaxslarga oʻzlarining web-sahifalarini internetga uzluksiz ulangan web-
serverlarga joylashtirish
xizmatini
nazarda
tutadi.
Saytni Internetga joylashtirish uchun birinchi navbatda unga joy kerak. Veb-sahifalarni
Internet provayderi serverida joylashtirish va qoʻllab-quvvatlash hosting deb ataladi. Joy
beruvchi kompaniya esa hoster deyiladi. Albatta „tekinga mushuk oftobga chiqmasligi“
aniq, lekin bepul xizmat koʻrsatuvchi hosterlar ham koʻplab topiladi (chet davlat
saytlari). Ammo ular pullik hosterlarchalik xizmat koʻrsata olmaydi.
Bepul hostingni yaxshi tomonini shundoq ham bilib olgan boʻlsangiz kerak.
Uning
yagona
qulayligi
-
bepulligi
xolos!
Bepul
hostingni
yomon
tomonlari:
1) Oʻz mijozi saytiga joy berishda oʻz reklamasini ham tiqishtiradi. „Sizdan ugina,
bizdan bugina“ degandek, siz oʻz saytingizni bepul hosterga joylashtirasiz va ularning
reklamasini oʻz saytingizda „namoyish“ etasiz. Internetda (chatda emas!) kamida 6
oylik tajribaga ega foydalanuvchi bepul hosterlarni „oʻta yoqimli“ reklamalaridan
osongina ajrata oladi. www.nm.ru, www.by.ru, www.boom.ru, www.narod.ru (oʻzbek
saytlaridan eslay olmadim) saytlari sizga hosting xizmatini bilan birgalikda, oʻz
reklamasini ham „taqdim etadi“. Reklama chiqarmaydigan bepul hosterlar ham mavjud.
Ularga www.50webs.com, www.xlphp.net, www.awardspace.com'larni misol qilsa
boʻladi. Yuqorida sanab oʻtilgan hosterlar xizmatidan foydalanadigan boʻlsangiz,
sizning saytingiz ikkinchi darajali domenda boʻladi. (Bu
haqda batafsil pastroqda
tanishamiz).
2) Dasturlash tillarini qoʻllab quvvatlamaydi. Koʻpgina bepul hosterlar dasturlash tillari
- PHP, CGI, ASP, MySQL - xullas birortasiniyam qoʻllab-quvvatlamaydi. Siz oʻz
saytingizni HTML va Javascriptda yaratgan boʻlsangiz, bu band sizga taalluqli emas
(Ammo dasturlash tillarisiz qanday qilib doimiy ishlaydigan sayt yaratmoqchisiz?).
3) Saytingiz ishlash tezligi past boʻladi. Bepul xizmat koʻrsatuvchi hosterlar server-
kompyuterining ishlash tezligi uncha yuqori boʻlmaydi. Buning ustiga sayt AQShda
yoki Yevropaning qaysi bir burchagida turgan server kompyuterda joylashgan boʻlsa
ochilishi ham sekinlashadi.
Pulli hostingni tanlayotganda quyidagilarga eʼtibor qaratish lozim boʻladi:
1)
disk
makoni;
2)
Internet
kanalining
oʻtkazish
qobiliyati
(kengligi);
3) fayllarni boshqarish usullari: veb-forma yoki FTP
bayonnomasi orqali erkin
foydalanish;
4)
standart
skriptlar
toʻplami;
5) server tomonida dasturlashtirish mumkinligi (SSI, PHP, ASPlarni qoʻllab-quvvatlash,
cgi-bin
katalogi);
6) serverda ma’lumotlar bazalaridan erkin foydalanish – oʻz ma’lumotlar bazalarini
yaratish
va
ishlatish
mumkinligi;
7)
shell
erkin
foydalanish;
8)
htaccess
fayli
orqali
serverni
konfiguratsiya
qilish
mumkinligi;
9)
log
fayllardan
erkin
foydalanish;
10) uchinchi darajali domenlarni taqdim etish (name.you_name.ru, name1.you_name.ru
va boshqa turdagi manzil); 11) bir yoki bir necha pochta qutisini qoʻllab-quvvatlash;
12)
uzluksiz
elektr
energiyasi
bilan
ta’minlash.
Pulli hosting kompaniyalar Oʻzbekistonda asta-sekin koʻpayib bormoqda va raqobatga
qarab narxlari arzonlashmoqda. Ammo hosterlarning tariflari bir-biridan sezilarli
darajada
farqlanadi.
Misol uchun, koʻzga koʻringan hosterlar - Arsenal-D va Sarkor kompaniyalarining host-
tariflarini
solishtirib
koʻramiz:
Arsenal-D:
50 Mb uchun oyiga 3000 soʻm sarflanadi. 100 Mbgacha 6000 va 200 Mbgacha 12000
soʻm.*
Sarkor
esa
ikki
baravar
qimmat:
50 Mb uchun oyiga 7000 soʻm, 100 Mbgacha 12500 va 500 Mbgacha 41000 soʻmni
sarflashni talab qiladi.
Bir narsani tan olish kerak, koʻp miqdorda joy ajratuvchi
hosterlar kam. Joy beruvchilar asosan 20 Mb dan 500 Mb gacha boʻlgan oraliqni maʼqul
koʻrishmoqda. Shu sababli ham biror portal-sayt ochmoqchi boʻlsangiz, oʻz
kompyuteringizni Internetga toʻgʻridan-toʻgʻri ulab server sifatida ishlatganingiz
maqsadga
muvofiq.
Pulli hosterlar barchasi hech boʻlmaganda PHP va CGIni qoʻllab-quvvatlaydi.
Va albatta ishlash tezligining yuqoriligi. Agar oʻzbek hosterlari xizmatidan
foydalanadigan boʻlsangiz, sayt ochilishi ham nisbatan tezroq boʻladi
