|
Rdb dastgohlarini dasturlash tili
|
| bet | 2/3 | | Sana | 05.02.2024 | | Hajmi | 1,13 Mb. | | #151741 |
Bog'liq Документ Microsoft Word (3)Raqamli dasturda boshqariladigan dastgohlar haqida umumiy ma’lumotlar.
Mashinasozlikning raqamli boshqarilishi – bu ma’lumotlar raqamli shakilda boshqaruv dasturiga binoan, zagatovkalarni, mashinada ishlov berishni boshqarilishidir.
Ijro etuvchi o’rganlar harakati tabiati bo’yicha RDB tizimlari quydagilarga bo’linadi: pazitsion, konturli,universal,sinxron.
Pazitsion boshqaruv bilan mashinaning ishchi organilari belgilangan nuqtalarga harakatlanadi, lekin harakatlanish traektoriyasi ko’rsatilmaydi. Pazitsion moslamalar RDB dastgohlari ishchi organini dastur tomonidan belgilangan kordinataga avtamatik ravishda harakatlanishini taminlaydi va bu jarayonda ishlov bermasdan, ishchi korpusni harakatga keltiradi. Kesuvchi asbob ishlov berishning bir nuqtasidan (kkordinatasidan) boshqasiga o’tishida tez harakatlanish bilan amalga oshiriladi. Ushbu RDB sinifining o’ziga hos xususiyati, faqat ma’lum bir kordinatada to’xtatilganda aniqlikni taminlashidir. Bir kordinatadan ikkinchisiga o’tish paytida traektoriyaning berilish usuli aniqlanmaydi. Biroq unda surish vaqti minemal bo’lishi kerak.
Konturli boshqarish dastgoh asboblarning ma’lum bir traektoriya bo’ylab harahatlanishi, detalning kerakli ko’nturini olish uchun ma’lum tezlikda harakatlanishi bilan tavsiflanadi. Kontirli boshqarish to’g’ri burchak konturi RDB tizimlariga, konturli egri RDB tizimlarga va sinxron RDB tizimlariga bo’linadi.
Konturli to’g’ri burchakli tizimlarda RDB dastgohlarida ishlov berish faqat bita kordinatada harakatlanganda amalga oshiriladigan dastgohlarda qo’laniladi va ishlov beriladigan sirt ushbu kordinataning yo’nalishiga parallel bo’ldi. Ko’pgina mashinalarda to’gri burchakli kordinatalar qo’laniladi, shuning uchun bunday tizimlar to’g’ri burchakli deb nomlanadi. Ushbu tizimlarda, xuddi pazitsion tizimlarda bo’lgani kabi , harakatning so’ngi kordinatalri dasturda keltiriladi. Shu bilan birga, dastur harakaet tezligi talab qilinadigan kesish rejimiga mos ravishda o’rnatiladi va harakat kordinata o’qlarining har biri bo’ylab navbatma – navbat amalga oshiriladi. Ushbu tizimlarda dasturlashtirilgan buyruqa nisbatan tezlikdagi kechikish yoki tezlanish (mos kelmaslik) to’g’ridan-to’g’ri ishlov berish xotolarini keltirib chiqarmaydi. Chunki asbob belgilangan yo’l bo’ylab harakatlanishini davom etiradi. Faqat xisoblangan kesish rejimining buzulishi va shu bilan ishlov berilgan sirt g’adir budurligi kam o’zgaradi. To’g’ri burchakli boshqaruv tizimlari asosan frezalash, tokorlik va jilvirlash dastgohlarida qo’lanadi.
Egri konturli RDB tizimlari ko’plab dastgohlarda qo’laniladi. Ular bir nechta boshqariladigan boshqariladigan kordinatalar bo’ylab bir vaqtning o’zida muofiqlashtirilgan harakat natijasida ishlov berish jarayonida shakillanishini taminlaydi. Sirtga ishlov berish paytida bajariladigan organlarning individual kordinatalar bo’ylab harakatlanishi, dasturda aniqlangan harakat tezligi asosida bajariladi. Konturli tizimlar RDB dastgohlarini kesish traektoriyasi va kesish tezligini hisoblash eng murakab hisoblanadi.
Turli xil kontur RDB tizimlari asosan sinxron tizimli dastgohlardir. Bularda, dastur yordamida ikki yoki ko’p kordinatalarga nisbatan beriladi. Kerakli sirtni hosil qilish esa asboblar shakillariga bog’liq bo’ladi. Bu nisbat detal hosil qilish davomida doimiy saqlanadi.
Universal boshqaruv pazitsion xamda konturul asosida ishchi organlar xarakati berilgan traektoriya bo’ylab harakatlanishga olib keladi. Ushbu boshqaruv ko’p maqsad mashinalar eng samarali hioblanadi.
Axborot oqimlari soni bo’yicha tizimlar quydagilarga bo’linishi mumkin:
1 Ochiq (RDBdasturi). Bunday tizimning asosy avzaligi sodaligidir.
2 Yopiq (RDBdastur) tezlik o’lchagichlar holati bilan xam dastur to’g’ri tuzilganligi tekshirib boriladi. Asosiy ustunlik – bu ijro etuvchi organlarning aniqroq harakatlanishidadir.
3 Adaptiv (o’z-o’zini sozlash) tizimlar. Ular ma’lum mezonlarga muofiq o’zgaruvchan ishlav berish sharoitlariga jarayonning avtamatik moslashishini ta’minlaydigan boshqaruvni ifodalaydi.
Dastur tushinchasi.
Dastur kadirlari. RDB dastur kadirlarini ketma-ket bajaradi. Kar bir kadir ma’lum bir so’zlar to’plamidan iborat bo’lib, ular o’z navbatida, buyruq detallini va raqamlar qatorini o’z ichiga oladi. Kadir N_G_X_Y_Z_F_S_T_M buyruqlari bilan to’qiz so’zdan iboratdir. Bajarish tartibi, to’liq uzunlikdagi so’zlar quydagicha ko’rinadi: Masalan N002 G00 X-23450 Y40 M03 S250.
So’zning raqamli detalining keraksiz no’llari hisobga olinmaydi. Haqiqiy sonlar o’nli kasr bilan yoziladi, bundan tashqari, kasir detalidagi ahamiyatsiz nollar ham chiqarib tashlanadi. Masalan:
|
| |
